91530_mien nui16

4
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
5
Đ
a dạng các phương thức
tuyên truyền về biển, đảo
trong thanh thiếu niên nhi
đồng là một trong nhiều đề xuất
được các đại biểu đề cập tại Hội
nghị sơ kết 3 năm tổ chức “Hành
trình Tuổi trẻ vì biển, đảo quê
hương” do Ban Bí thư Trung ương
Đoàn và lãnh đạo Quân chủng Hải
quân phối hợp tổ chức ngày 9/8,
tại Hà Nội.
Đây là một nộ
i dung trong
chương trình phối hợp hoạt động
giữa Trung ương Đoàn và Bộ Tư
lệnh Quân chủng Hải quân giai
đoạn 2008 - 2012.
Thời gian tới, Trung ương
Đoàn và Quân chủng Hải quân
tiếp tục tổ chức “Hành trình Tuổi
trẻ vì biển, đảo quê hương” mỗi
năm tổ chức một chuyến tàu thăm,
giao lưu với cán bộ, chiến sĩ, nhân
dân đang làm nhiệm vụ
và sinh
sống tại huyện đảo Trường Sa và
Nhà giàn DK.
Hai bên phối hợp chỉ đạo các
Tỉnh, Thành đoàn có biển phối
hợp với các đơn vị Hải quân trên
địa bàn tổ chức “Hành trình ra
đảo, gắn với học kỳ quân đội”
khám phá các vùng biển, đảo của
Tổ quốc, như thăm các đảo, giao
lưu với cán bộ, chiến sĩ, nhân
dân trên các đảo: Bạch Long Vĩ
(thành phố Hả
i Phòng); đảo Cô
Tô, đảo Vĩnh Thực (tỉnh Quảng
Ninh); đảo Cồn Cỏ (tỉnh Quảng
Trị); đảo Phú Quốc, đảo Thổ Chu
(tỉnh Kiên Giang); Côn Đảo (tỉnh
Bà Rịa - Vũng Tàu) ; tổ chức
các hoạt động của Hành trình gắn
với phát triển kinh tế biển.
Trung ương Đoàn và Quân
chủng Hải quân phối hợp tổ chức
các hoạt động tuyên truyền về
biển, đả
o trong đoàn viên, thanh
niên, đặc biệt trong đối tượng sinh
viên, trước mắt triển khai tốt các
hoạt động tuyên truyền và vận
động đoàn viên, thanh thiếu nhi
tham gia cuộc thi tìm hiểu về “50
năm đường Hồ Chí Minh trên
biển,” qua đó nâng cao ý thức,
trách nhiệm trong việc bảo vệ chủ
quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Năm 2011, với chủ đề của
hành trình “Doanh nhân ra biển,
sinh viên ra đảo” đã tuyể
n chọn
được 20 doanh nhân trẻ và 25
sinh viên tiêu biểu đại diện cho
lực lượng doanh nhân trẻ và sinh
viên Việt Nam tham dự Hành
trình. Các đại biểu tham gia đoàn
đã có các hoạt động thăm hỏi,
động viên, tặng quà, giao lưu với
cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên
các đảo và Nhà giàn; phối hợp
tổ chức các sinh hoạt tập thể,
trò chơi, giao lưu văn hóa văn
nghệ, thể thao, thông qua đó đã
góp phần siết chặt thêm tình c
ảm
quân dân nồng ấm, nghĩa tình
của tuổi trẻ cả nước hướng về
Trường Sa thân yêu.
Trong năm tới, hoạt động của
hành trình cần tập trung vào lực
lượng sinh viên tại các trường đại
học, cao đẳng trong cả nước, qua
đó giúp sinh viên nắm bắt được
những thông tin đầy đủ về biển
đảo. Năm học tới, Trung ương
Đoàn đề xuất phối hợ
p tổ chức
hội thi về nội dung biển, đảo trong
thanh thiếu nhi cả nước.
Đoàn hành trình cũng tham gia
các hoạt động tưởng niệm các Anh
hùng liệt sỹ đã hi sinh trong cuộc
đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển,
đảo Tổ quốc Tại hội nghị, 11
tập thể và 19 cá nhân đã được trao
tặng bằng khen của Quân chủng
Hải quân và Trung ương Đoàn qua
3 năm tổ chức hành trình.

THỜI SỰ - CHÍNH TRỊ
THỜI SỰ - CHÍNH TRỊ
V
ừa qua, tại Hà Nội, Hội đồng Dân tộc của
Quốc hội đã phối hợp với Ủy ban Dân tộc
tổ chức gặp mặt các đại biểu Quốc hội
khóa XIII là người dân tộc thiểu số.
Tham dự buổi gặp mặt có Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh;
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; Chủ tịch Quốc
h
ội Nguyễn Sinh Hùng; Phó Chủ tịch Quốc hội
Tòng Thị Phóng; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của
Quốc hội K’sor Phước; Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy
ban Dân tộc Giàng Seo Phử.
Thay mặt các đại biểu Quốc hội Khóa XIII là
người dân tộc thiểu số, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc
của Quốc hội K’sor Phước bày tỏ vui mừng được
chào đón các lãnh đạo Đảng, Nhà n
ước tới dự, thể
hiện tình cảm yêu thương, trân trọng của Đảng,
Nhà nước đối với tất cả đồng bào các dân tộc thiểu
số trên đất nước Việt Nam. Chủ tịch K’sor Phước
cho biết, Việt Nam có 54 dân tộc anh em cùng sinh
sống, trong đó có 53 dân tộc thiểu số, chiếm 14%
tổng số dân cả nước.
Quốc hội khóa XIII có 78 đại biểu Quốc hội là
người dân tộc thiể
u số thuộc 29 dân tộc khác nhau,
đến từ 26 tỉnh, thành phố, chiếm 15,6% trong tổng
số 500 đại biểu Quốc hội. Tại Kỳ họp thứ nhất,
Quốc hội Khóa XIII đã bầu 40 vị đại biểu là thành
viên Hội đồng Dân tộc.
Chủ tịch K’sor Phước nêu rõ, đại diện cho 54
dân tộc anh em, Hội đồng Dân tộc có vinh dự và
trách nhiệm lớn lao là phải sát cánh cùng Ủy ban
Dân tộc và các cơ quan Nhà nước chă
m lo toàn
diện đến đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã
hội của đồng bào các dân tộc, nhất là đồng bào
dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải
đảo. Chủ tịch K’sor Phước đã thay mặt các đại biểu
Quốc hội có mặt, cam kết thực hiện đầy đủ nhiệm
vụ người đại biểu Quốc hội trước cử tri và nhân
dân cả nước, góp sức cùng đồng bào c
ả nước củng
cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Phát biểu tại cuộc gặp, Chủ tịch Quốc hội
Nguyễn Sinh Hùng nêu rõ, cuộc gặp mặt với 78
đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số là biểu
trưng của tinh thần đại đoàn kết các dân tộc Việt
Nam.
Là những người con ưu tú của đồng bào các dân
tộc thi
ểu số, được cử tri tín nhiệm bầu vào cơ quan
quyền lực Nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao
nhất đại diện cho ý chí, nguyện vọng của đồng bào
các dân tộc thiểu số và cả dân tộc Việt Nam, với
trách nhiệm cao cả của mình, các đại biểu Quốc
hội sẽ làm tốt vai trò, nhiệm vụ của mình, đáp ứng
nguyện vọng, lòng mong mỏi của cử tri và nhân
dân c
ả nước.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh vai trò quan
trọng của Hội đồng Dân tộc trong việc triển khai
thực hiện các chủ trương, chính sách nhằm không
ngừng chăm lo đồng bào các dân tộc thiểu số; đồng
thời tin tưởng các đại biểu Quốc hội là người dân
tộc thiểu số sẽ là những hạt nhân, đóng góp tích cực
vào việc thực hiện các chủ trương, chính sách c
ủa
Đảng, Nhà nước về công tác dân tộc. 
Gặp mặt các đại biểu Quốc hội
là người dân tộc thiểu số

NGUYỄN THỊ SỰ
Chủ tịch Quốc hội Nguyên Sinh Hùng phát biểu tại cuộc gặp mặt.
Ảnh: TTXVN
Thăm hỏi, giao lưu với các chiến sĩ đảo Sơn Ca (quần đảo Trường Sa). Ảnh: Trọng Phú
Tuyên truyền biển đảo
cần nhiều phương thức

QUỲNH HOA
6
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
7
Thoát vị đĩa đệm là gì?
Cột sống do nhiều đốt ghép
lại. Giữa các đốt sống lại được
ngăn với nhau bởi những đĩa
đệm. Đĩa đệm nằm giữa các đốt
sống, có tác dụng như một gối đỡ
đàn hồi, giúp cột sống thực hiện
các động tác cúi, ưỡn, nghiêng,
xoay. Cấu trúc của đĩa đệm bao
gồm có bao xơ bên ngoài, cấu tạo
t
ừ các vòng sợi dai, chắc và nhân
nhầy ở dạng keo bên trong. Khi
cấu trúc bao xơ bị yếu do đứt một
số vòng sợi thì áp lực nhân nhầy
sẽ đẩy chỗ đó phình ra khỏi vị trí
bình thường, nhân keo của đĩa
đệm thoát ra ngoài gọi là thoát vị
đĩa đệm.
Nhận biết bệnh dựa trên các
biểu hiện nào?
Cơn đau do thoát bị đĩa đệm
thường tái phát nhiều lần, mỗi đợt
kéo dài khoảng 1-2 tuần, sau đó
lại khỏi. Có khi đau âm ỉ nhưng
thường đau dữ dội, đau tăng khi
ho, hắt hơi, cúi. Ngoài ra còn có
cảm giác kiến bò, tê cóng, kim
châm tương ứng với vùng đau.
Đối với thoát vị đĩa đệm cột sống
cổ, thường có triệu chứng như:
Đau vùng cổ, gáy, vai, dọc theo
cánh tay. Tê cánh tay, bàn tay,
các ngón tay. Teo, yếu cơ cánh
tay, ngón tay. Đối với thoát vị đĩa
đệm cột sống th
ắt lưng, thường
có triệu chứng như: Đau, tê vùng
thắt lưng, mông, dọc theo đùi,
cẳng chân, bàn chân. Teo, yếu
cơ đùi, cẳng chân, bàn chân. Dần
dần, đau trở nên thường xuyên,
kéo dài hàng tháng nếu không
được điều trị. Khả năng vận động
của bệnh nhân bị giảm sút rõ rệt.
Những di chứng của bệnh
Thoát vị đĩa đệm chèn ép vào
rễ thần kinh, tủy số
ng gây các triệu
chứng đau, tê, teo cơ, liệt cơ. Khi
rễ thần thần kinh bị tổn thương
thì bệnh nhân khó vận động các
chi. Nếu tổn thương thần kinh
cánh tay thì bệnh nhân không thể
nhấc tay hay khó gấp, duỗi cánh
tay, khả năng lao động và sinh
hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Bệnh có thể để lại những hậu quả
và những biến chứng nguy hiểm
cho người bệ
nh. Người bệnh có
thể bị tàn phế do bị liệt trong
trường hợp đĩa đệm thoát vị chèn
ép tuỷ cổ. Khi bị chèn ép các dây
thần kinh vùng thắt lưng cũng có
thể dẫn đến đại tiểu tiện không
tự chủ do rối loạn cơ tròn. Các
chi dần bị teo cơ, có thể mất khả
năng lao động và vận động.
Những trường hợp dễ bị
thoát v
ị đĩa đệm?
Có nhiều nguyên nhân gây
thoát vị đĩa đệm cột sống. Thứ
nhất do chấn thương cột sống
như tai nạn giao thông, tai nạn
lao động,… Thứ hai là ở những
người trên 30 tuổi, cột sống bắt
đầu thoái hóa đĩa đệm thường
không còn mềm mại, nhân nhày
có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài
xơ hóa, rạn nứt và có thể rách khi
nếu có một lực tác động mạnh
vào c
ột sống. Hay gặp nhất là
việc bê vác vật nặng sai cách.
Thay vì ngồi xuống bê vật rồi từ
từ đứng lên, nhiều người có thói
quen đứng rồi cúi xuống, nhấc
vật nặng lên. Việc mang vác
nặng sai tư thế này dễ gây chấn
thương đốt sống lưng. Nhiều thói
quen sinh hoạt hàng ngày cũng
ảnh hưởng xấu tới xương khớp
như tư thế ngồi làm việc không
đúng cách gây cong vẹo cột sống,
tập thể dục không đúng cách
gây thoái hoá khớp, trật khớp…
Ngoài ra, các bệnh lý cột sống
bẩm sinh như gai đôi cột sống,
gù vẹo, thoái hóa cột sống cũng
là các yếu tố thuận lợi gây thoát
vị đĩa đệm
Các phương pháp điều trị
Chụp Xquang cột sống thông
thường không phát hiện được
thoát vị đĩa đệm. Để chẩn đ
oán
chính xác thoát vị đĩa đệm người
bệnh cần chụp bao rễ cản quang,
chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng
từ.
Khi có kết luận thoát vị đĩa
đêm, tùy thuộc vào mức độ và
những triệu chứng lâm sàng mà
bác sĩ quyết định điều trị nội
khoa hay chỉ định phẫu thuật.
Đối với thoát vị mức độ nhẹ có
thể dùng thuốc, thự
c hiện các bài
tập, vật lý trị liệu phục hồi chức
năng. Nếu thoát vị nặng, khối
thoát vị chèn ép vào dây thần
kinh có thể gây biến chứng như:
liệt, teo cơ, rối loạn cơ tròn, thì
phẫu thuật là phương pháp giúp
bệnh nhân giảm chèn ép và tránh
các biến chứng do thoát vị gây ra.
Hiện nay có nhiểu phương pháp
điều trị như làm giảm áp lực nhân
đĩa đệm như: đưa sóng radio vào
vùng
đĩa đệm thoát vị làm cho
khối thoát vị bị thu nhỏ, trở về
vị trí cũ, giải phóng thần kinh
bị chèn ép; dùng hiệu ứng nhiệt
của tia laser để hủy phần đĩa đệm
thoát vị, giải phóng chèn ép thần
kinh; Lấy nhân đệm bằng phương
pháp mổ hở, mổ nội soi,…
Cần có biện pháp phòng
tránh
Thoát vị đĩa đệm gây nên
những cơn đau khó chịu, thường
xuyên tái phát, làm giả
m khả
năng vận động, ảnh hưởng lớn
đến chất lượng cuộc sống. Nếu
không điều trị bệnh có thể gây
biến chứng nặng nề, do đó người
bệnh cần đi khám chuyên khoa
khi có dấu hiệu của bệnh để
được điều trị kịp thời. Không
nên chủ quan cho đó là do tuổi
tác, lao động nặng nhọc mới bị
đ
au lưng, đến khi bệnh tiến triển
nặng, người bệnh không thể chịu
nổi các cơn đau thường xuyên
hoặc xuất hiện biến chứng mới
đi khám thì rất khó điều trị và
điều trị rất tốn kém, thậm chí có
thể bị tàn phế. Do đó, cần phải
có biện pháp phòng tránh thoát
vị đĩa đệm như: Luôn duy trì
chế độ ăn uống, sinh hoạ
t, làm
việc, nghỉ ngơi hợp lý; thường
xuyên tập thể dục rèn luyện để
có một cơ thể khỏe mạnh và cột
sống vững chắc. Giữ gìn tư thế
cột sống đúng trong sinh hoạt
hằng ngày (ngồi học, ngồi làm
việc, mang vác vật nặng đúng
cách ). Hạn chế mọi nguy cơ bị
chấn thương khi lao động, tham
gia giao thông, các vận động,
động tác th
ể thao quá mức và
kéo dài,… 
Thoát vị đĩa đệm cột sống
và những di chứng
Thoát vị đĩa đệm xảy ra bất kỳ phần nào của cột sống như phần cột sống
cổ, cột sống thắt lưng, trong đó chủ yếu thoát vị cột sống thắt lưng với các
triệu chứng đau, tê mỏi vùng thắt lưng lan xuống mông, đùi và cẳng chân,
cảm giác yếu cơ, Đây là căn bệnh rất phổ biến và có thể gây tàn phế nếu
không được điều trị. Do đó người bệnh cần đi khám và điều trị sớm khi thấy
các triệu chứng của bệnh, không nên chủ quan, nhất là ở một số đối tượng
có nhiều nguy cơ như: những người thường xuyên làm việc nặng nhọc, công
nhân bốc vác, chơi thể thao, tư thế ngồi học, làm việc sai cách, mắc các bệnh
lý cột sống như gai đôi cột sống, gù vẹo, thoái hóa cột sống,…
PHÒNG BỆNH HƠN CHỮA BỆNH
PHÒNG BỆNH HƠN CHỮA BỆNH
Chất dịch trong đĩa đệm thoát ra ngoài và chèn ép lên rễ thần kinh.
Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm tại Bệnh viện Việt Đức. Ảnh: Tường Linh

Bác sĩ TRỌNG NGHĨA
8
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
9
SỨC KHỎE SINH SẢN
SỨC KHỎE SINH SẢN
T
rong quá trình mang thai,
có 3 lần siêu âm được coi
là bắt buộc để xác định thai
có bình thường hay không, đó là
12-14 tuần: Ở thời điểm này,
siêu âm giúp tính tuổi thai cực
kỳ chính xác. Ngoài ra, đây cũng
là thời điểm duy nhất có thể đo
khoảng sáng sau gáy nhằm dự
đoán một số bất thường nhiễm
sắc thể nguy hiểm (gây bệnh
down, dị dạng tim, chi, thoát vị cơ
hoành ). Ngoài 14 tuần, việc đo
này s
ẽ không còn chính xác nữa.
Nếu khoảng sáng sau gáy tăng,
vào tuần thứ 18, thai phụ cần được
chọc ối để chẩn đoán bệnh down
và siêu âm hình thái xem có dị
dạng hay không.
21-24 tuần: Siêu âm lúc này có
thể giúp phát hiện hầu hết các bất
thường về hình thái của thai nhi
như sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng
ở các cơ quan, nội tạng, não úng
thủy, bất sản thận hai bên (thận
không phát triển), tim bẩm sinh
nặ
ng… Lần siêu âm này rất quan
trọng vì đó đều là những trường
hợp mà các thai phụ và gia đình
thường được tư vấn chấm dứt thai
kỳ. Sau thời gian đó, nếu kích
thích đẻ non thì thai dị tật vẫn có
thể sống và việc chẩn đoán trước
sinh sẽ không còn ý nghĩa.
30-32 tuần: Lần siêu âm này
giúp phát hiện một số vấn đề hình
thái xảy ra muộn như bất thường ở
động mạch, tim và một vùng cấu
trúc của não. Ngoài ra, siêu âm lúc
30-32 tuần cũng giúp nhận biết
tình trạng phát triển chậm trong tử
cung - một nguyên nhân gây suy
thai và ngạt sau đẻ. Nguy cơ thai dị
tật tăng nếu: Mẹ trên 35, bố trên 55
tuổi, mẹ từng mang thai dị dạng,
mẹ nhiễm virut trong 3 tháng đầu
của thai kỳ, bố hoặc mẹ tiếp xúc
với tia xạ, dioxin, hóa chất độc, mẹ
có tiền sử sảy thai hay gia
đình có
người tâm thần, dị tật, bố hoặc mẹ
bị dị tật bẩm sinh hay tiền sử đái
tháo đường, tăng huyết áp, thủy
đậu…
Hiện nay các cơ sở y tế chuyên
về sản khoa hay trung tâm khám
bệnh lớn thường có bác sĩ có
chuyên môn về siêu âm chẩn đoán
dị tật thai nhi. Trong quá trình
mang thai, các thai phụ cần thực
hiện khám định kỳ, siêu âm theo
đúng quy định nhằm phát hiện
s
ớm những thai nhi bị dị tật bẩm
sinh nặng, bệnh lý gien hoặc giảm
thiểu trí tuệ: hội chứng down,
bệnh thiếu máu… để có hướng
giải quyết hợp lý. Ngoài ra việc
chẩn đoán sớm các khuyết tật có
thể sửa chữa được sau sinh như sứt
môi, chân tay khoèo… cũng giúp
các bậc cha mẹ chuẩn bị tâm lý tốt
hơn khi sinh con.
T
ừ đầu năm đến nay có
rất nhiều thai phụ mắc
Rubella ở khắp các địa
phương trong cả nước. Đây là
bệnh rất nguy hiểm cho phụ nữ
mang thai, nhất là trong 3 tháng
đầu của thai kỳ vì có thể gây
sinh non, sẩy thai, thai chết lưu,
suy dinh dưỡng bào thai và đặc
biệt là Rubella bẩm sinh (Trẻ bị
nhiễm Rubella trước khi sinh có
nguy cơ bị một hoặc nhiều dị
tật, bệnh lý bẩm sinh nh
ư: Điếc,
hở hẹp van tim, hẹp động mạch
phổi, khuyết tật ở mắt: như đục
thủy tinh thể, tăng nhãn áp, bệnh
lý ỡ võng mạc; Các dị tật về
xương dài, tật đầu nhỏ, bại não,
dị dạng ở não, phổi, cơ khớp;
Chậm phát triển về tâm thần, thể
lực; Các bất thường ở gan, lá
lách…
Chỉ tính riêng tạ
i Bệnh viện
Phụ sản Trung ương, từ đầu năm
đến nay đã tiếp nhận khoảng
2.045 thai phụ mắc rubella. Các
bác sĩ chẩn đoán bệnh chủ yếu
dựa vào nguồn lây bệnh, dấu hiệu
lâm sàng như sốt, phát ban… và
xét nghiệm sinh hóa miễn dịch.
Tuy nhiên, do thai phụ thường
đến khám muộn, không rõ phát
ban và một số dấu hiệu khác nên
không xác định được thời điểm
mắc rubella và nguy c
ơ ảnh
hưởng đối với thai nhi. Do đó
số thai phụ xin phá thai rất cao,
trong đó có thể có trường hợp
thai nhi không nhiễm Rubella.
Để hạn chế tối đa tỉ lệ phá thai
do nghi nhiễm Rubella, từ cuối
tháng 6/2011, Trung tâm Chẩn
đoán trước sinh, Bệnh viện Phụ
sản Trung ương đã thử nghiệm
và triển khai phương pháp chọc
dịch ối chẩn đoán thai nhi nhiễm
vi rút rubella bằng kỹ thuậ
t sử
dụng Kit và máy PCR real –
time, cho kết quả chính xác đến
95%. Các bác sĩ sẽ tiến hành lấy
mẫu dịch ối (khoảng 1,5-2ml)
của các bà mẹ mắc vi rút Ru-
bella sau 5-7 tuần kể từ khi mẹ
có biểu hiện sốt phát ban, sau
đó tách chiết RNA của vi rút,
rồi chạy máy PCR real - time
để phân tích kết quả thai nhi có
nhiễm Rubella hay không.
Theo nghiên cứu đánh giá 5
ca chọc ối chẩn đoán thai nhi
nhiễm rubella, có 3 trường hợp
dương tính, 2 trường hợ
p âm
tính. Tất cả các xét nghiệm PCR
real-time chẩn đoán virus rubel-
la trong nước ối đều phù hợp với
kết quả xét nghiệm máu cuống
rốn của thai nhi sau khi đình chỉ
thai. Đến nay đã có khoảng 70
thai phụ đã được sử dụng xét
nghiệm này để chẩn đoán thai
nhi có nhiễm rubella hay không.
Phương pháp này được các
bác sĩ tư vấn chỉ định ở các đối
tượng mắc Rubella như: Phụ
nữ mang thai hơn 3 tháng có
nguy cơ, các ca mang thai ngoài
17 tuần nguy cơ thấp hơn nếu
có yêu cầu, các ca mắc rubella
hoặc đã tiêm phòng trong vòng
1 tháng đầu mang thai. 
Siêu âm khi mang thai
Bệnh viện Phụ sản Trung ương
Để phát hiện sớm
các dị tật bẩm sinh
Xét nghiệm chẩn đoán thai
nhi nhiễm rubella
Theo thống kê của Trung tâm chẩn đoán trước sinh,
Bệnh viện Phụ sản Trung ương, hiện tỷ lệ thai nhi dị
dạng ở Việt Nam là 3%, trong đó hay gặp nhất là dị
tật ở hệ thống thần kinh, đầu - mặt - cổ, ngực - bụng.
Siêu âm là cách hiệu quả và đơn giản để phát hiện các
khiếm khuyết này.
Siêu âm là phương pháp hiệu quả để phát hiện các dị tật bẩm sinh. Ả nh: TL
Trẻ bị rubella bẩm sinh có nguy cơ bị dị tật.
Bác sĩ BÙI PHƯƠNG
HÀ GIANG
10
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
11
Từ xã “bốn không”
Xã Hoàng Hải, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng
có hơn 53% hộ nghèo và là một trong những xã nghèo
nhất của huyện Quảng Uyên.
Khu làm việc của Uỷ ban nhân dân xã nằm ngay
sát trường tiểu học và trung học, khá tồi tàn. Mái ngói
đã xô lệch, nên cái nắng đầu mùa oi ả nơi miền sơn
cước vì thế xiên cả vào bàn làm việc của ông Chủ tịch
Hoàng Văn Thái.
Xã có 14 xóm với 441 hộ thuộc 2 dân tộc Tày
và Nùng, trong đó ngườ
i Tày chiếm đa số. Địa hình
Hoàng Hải bị núi đá chia cắt làm 2 khu. Khu Ngoài
có 6 xóm, đường đi lại đã được rải đá, nhưng còn lởm
chởm. Khu Trong gồm 8 xóm, việc đi lại khó khăn,
ngay cả nguồn nước tưới tiêu cũng hạn chế nên về mùa
khô sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề.
Gặp chúng tôi, chị Nguyễn Thị Vương ở bản Cốc
Chia bảo: “Khổ lắm cán bộ à. Chưa có điện thì cái
nghèo còn đeo đuổi mãi, con trẻ cũng không học được
cái chữ”. Không điện, không đường, không trường,
không trạm nên đời sống của người dân ở khu Trong
còn rất khó khăn. Hầu hết trường học, trạm y tế đều
nằm ở khu Ngoài. Còn ông Chủ tịch Hoàng Văn Thái
cho biết: “Địa hình phức tạp quá, nên các cháu khu
Trong đi học rất vấ
t vả, việc đi lại, vận chuyển hàng
hóa của bà con thật khó khăn. Nếu không nâng cấp
được đường giao thông thì hành trình thoát nghèo của
bà con dân tộc ở đây còn dài lắm”.
Không chỉ gặp khó khăn về đường giao thông,
100% kênh mương nội đồng ở xã cũng chưa được xây
dựng kiên cố vì thế, sản xuất nông nghiệp nhất là 8
xóm khu Trong hầu như năm nào cũng chịu cảnh thiếu
nước, hạn hán
M
ở đường để đổi đời
Hoàng Hải là xã thuộc diện Chương trình 135 từ
năm 2000 đến nay. Trong 19 tiêu chí xây dựng nông
thôn mới (NTM) hiện nay, Hoàng Hải đã đạt được hơn
40%. Theo ông Hoàng Văn Thái: “Năm 2010 được
coi là năm “đột phá” của Hoàng Hải về lĩnh vực đầu
tư, phát triển, trong đó có việc xây mới, tu sửa đường
giao thôn nông thôn, cấp nước sinh hoạt”.
Giờ đây, Hoàng Hải đã hoàn thành tuyến đườ
ng
Keng Cải, Lũng Nhân, Lũng Ỏ từ nguồn vốn Chường
trình 135 giai đoạn 2, đồng thời tu sửa và nạo vét được
8km kênh mương. Ngoài ra, 4km đường dân sinh cũng
được phát quang, làm mới đường giao thông nông
thôn cho 6 xóm.
Thực tế, việc xây dựng NTM cũng cần dựa theo
những đặc thù của từng địa phương nhằm thực thi
một cách linh hoạt và hiệu quả. Ở Hoàng Hải, việc
xây dựng đường giao thông nông thôn và bê tông hóa
kênh mươ
ng phải đi trước một bước.
Cuối năm 2010 đầu 2011 đoạn đường giao thông
liên thôn từ cầu Thoong Dìn và Thông Thá đã được
hoàn thành. Đặc biệt, 500m đường bê tông ở đoạn đèo
Keng Đóng- Lũng Muông cũng đã được đưa vào sử
dụng.
Không chỉ đầu tư vào đường giao thông nông thôn,
chính quyền xã cũng đã hỗ trợ bà con mua sắm công
cụ sản xuất, phân bón, ngô giống, mua trâu bò; tổ chức
cho bà con đi tham quan các mô hình sản xuất của tỉnh
bạn để học tập kinh nghiệm.
Hoàng Hải những ngày này như một công trường
nhỏ. Khoảng 5km đường trong xã đang được thi công
theo Chương trình NTM, 6 tuyến đường bê tông cũng
đang được chính quyền xã hỗ trợ xây dựng và chiếc
cầu bê tông Thoong Dìn - niềm mơ ước của bà con
khu Trong cũng sắp hoàn thành. Tất cả đang góp phần
vào việc tạo nên diện mạo mớ
i ở một xã nông thôn
miền núi phía Bắc. 
V
ừa qua, tỉnh Đắk Lắk đã
tổ chức Hội nghị tổng kết
10 năm triển khai thực
hiện Nghị định 34 của Chính phủ
về Quy chế khu vực biên giới
đất liền tại tỉnh Đắk Lắk, tỉnh có
đường biên giới tiếp giáp với tỉnh
Môn Đun Ki Ri (Vương quốc
Campuchia) dài 73km. Tại khu
vực biên giới này có 4 xã (Ia Lốp,
Ia Rvê, Ea Bung thuộc huyện Ea
Súp và xã Krông Na thuộc huyện
Buôn Đôn) với 4.687 hộ đồng bào
các dân tộc sinh sống.
Trong 10 năm qua, tỉnh đã thực
hiện tốt các quy định trong Nghị
định 34 góp phần vào sự nghiệp
xây dựng, quản lý, bảo vệ vững
chắc biên giới quốc gia, tạo điều
kiện phát triển kinh tế - xã hội trên
địa bàn.
Ngoài việc làm tốt công tác
tuyên truyền, nâng cao ý thức
pháp luật về biên giới, vai trò
quần chúng tham gia quản lý, bảo
vệ
biên giới, Đắk Lắk còn đầu
tư trên 130 tỷ đồng xây dựng 18
công trình phát triển kinh tế - xã
hội ở khu vực biên giới đảm bảo
kết hợp kinh tế với quốc phòng,
an ninh, tỉnh cũng thực hiện đồng
bộ, lồng ghép có hiệu quả các
Chương trình mục tiêu quốc gia
như Chương trình 132, 134, 135,
168, Chương trình xóa đói giảm
nghèo nhằm từng bước nâng
cao đời sống vật chấ
t, tinh thần
cho đồng bào các dân tộc ở các
cụm dân cư ở các khu vực biên
giới. Đến nay, 4 xã biên giới đều
có trường tiểu học, trung học cơ
sở, trạm y tế, hệ thống y tế được
xây dựng khang trang đáp ứng
tốt nhu cầu học hành, khám chữa
bệnh cho con em đồng bào các
dân tộc ở khu vực biên giới.
Bộ đội Biên phòng cũng đã
phối hợp chặt chẽ
với các ngành
chức năng thực hiện có hiệu quả
cuộc vận động “Mái ấm cho
người nghèo nơi biên giới, hải
đảo” và đã quyên góp xây dựng,
bàn giao 102 ngôi nhà (bình quân
30 triệu đồng/căn) cho 102 hộ
có khó khăn về nhà ở Các lực
lượng vũ trang trong tỉnh cũng
thường xuyên phối hợp tổ chức
các hoạt động bảo vệ biên giới,
địa bàn, nhất là các địa bàn trọng
điểm
đạt hiệu quả cao.
Hiện Đắk Lắk đã cắm được 4/7
mốc giới (bao gồm mốc số 44, 45,
46, 47) và đã phân giới đoạn biên
giới từ mốc 44 đến tiếp giáp tỉnh
Đắk Nông, đồng thời thực hiện tốt
công tác đối ngoại biên phòng, đối
ngoại quân sự, đối ngoại nhân dân
trong thực hiện chính đối ngoại,
xây dựng biên giới hòa bình, hữu
nghị cùng hợp tác phát tri
ển.
Cần phát huy hơn nữa sức
mạnh tổng hợp của cả hệ thống
chính trị trong quản lý, bảo vệ biên
giới qua việc đẩy mạnh xây dựng
nền biên phòng toàn dân, thế trận
Quốc phòng toàn dân, thế trận an
ninh nhân dân gắn với phong trào
quần chúng tham gia bảo vệ biên
giới là những giải pháp nâng cao
hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ
biên giới trong thời gian tới. 
Phát triển kinh tế, bảo vệ
vững chắc biên giới

QUANG HUY

HỮU THÔNG
“Đột phá” ở Hoàng Hải
Bộ đội biên phòng Đắk Lắk khám bệnh cho nhân dân khu vực biên giới. Ảnh: VC

KINH TẾ - XÃ HỘI
KINH TẾ - XÃ HỘI
Phát triển nghề rèn ở Quảng Uyên (Cao Bằng). Ảnh: TL
12
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
13
HƯỚNG DẪN DÙNG THUỐC
HƯỚNG DẪN DÙNG THUỐC
N
hư mọi khi, cứ 7 giờ
sáng là anh Nam rời nhà
để đi đến chỗ làm. Thế
nhưng hôm nay làm sao đúng
lúc phải đi làm thì mắt anh cứ
díu lại. Lúc sáng dậy anh đã thấy
tỉnh táo lắm rồi cơ mà. Mặc dù
mắt rũ ra nhưng anh vẫn đạp xe
đi. Và chỉ khi anh bị đâm rầm
vào cái cột bên đường, người và
xe cùng văng ra anh mới thực sự
tỉnh ngủ.
Người dân hai bên
đường ra
đỡ anh lên và đưa anh vào trạm
y tế gần đó. Cũng may là anh đi
chậm, chỉ xây xước phần mềm
ở chân và tay. Sau khi băng bó
xong, chờ cho anh bớt đau bác sĩ
mới lựa lời chia sẻ:
- Đi đứng thế nào mà ra nông
nỗi này. Cũng may là anh chỉ bị
sơ sơ
- Cũng không biết tại sao hôm
nay tôi vừa đi đường mà buồn
ngủ quá. À, tôi nhớ ra rồi, sáng
nay tôi có uống hai viên thuốc
chống dị ứng. Cái viên có tên là
clorpheniramin ấy.
- Sao anh lại uống thuốc này,
mà lại uống vào buổi sáng?
- Chả là hôm qua tự nhiên tôi
thấy bị hắt hơi liên tục, rồi nước
mũi cứ chảy ra ròng ròng. Tối
qua tôi uống hai viên thấy đỡ nên
sáng nay làm thêm hai viên nữa
rồi đi làm
- Trong các trường hợp như
viêm mũi dị ứng mùa và quanh
năm, viêm mũi vận mạch do his-
tamin, mày đay, viêm kết mạc
dị
ứng thậm chí là dị ứng thức
ăn hay bị côn trùng đốt, ngứa
ở người bệnh bị sởi hoặc thuỷ
đậu đều có thể dùng clorphe-
niramin. Tuy nhiên có một điều
cần hết sức lưu ý khi dùng thuốc
này là: Thuốc có thể gây ngủ gà,
an thần, chóng mặt, hoa mắt, nhìn
mờ, và suy giảm tâm thần vận
động trong một số người bệnh và
có thể ảnh hưởng nghiêm trọng
đến khả
năng lái xe, vận hành
máy móc hay làm việc trên cao
những công việc mà cần đến
sự tỉnh táo. Vì thế khi đã uống
thuốc này vào ban ngày thì tránh
làm những công việc trên và nên
nằm nghỉ ngơi.
- Thảo nào tôi uống vào thấy
buồn ngủ mà không nghĩ ra
nguyên nhân là do thuốc nhỉ.
Bác sĩ còn cho anh biết thêm:
- Ngoài việc gây buồn ngủ,
do thuốc có tác dụng chống tiết
acetylcholin nên thuốc còn có
thể gây khô miệng (có nguy cơ
bị sâu răng ở nhữ
ng người bệnh
điều trị thời gian dài), gây bí
tiểu tiện đặc biệt ở người phì đại
tuyến tiền liệt. Thuốc này không
dùng cho người bị bệnh tăng
nhãn áp (glocom) và phải dùng
hết sức thận trọng với người cao
tuổi (trên 60 tuổi) nữa. Vì thế
mỗi khi dùng bất cứ loại thuốc
gì cần phải đọc kỹ hướng dẫn để
biết đượ
c những chú ý cần thiết
khi dùng tránh những phiền phức
không đáng có do thuốc gây ra
Anh Nam cảm ơn bác sĩ đã
giải thích cặn kẽ cho anh hiểu. Sự
việc lần này giúp cho anh cần phải
thận trọng hơn khi dùng thuốc. 
Buồn ngủ do thuốc gây tai nạn

PHƯƠNG HÀ
N
ước muối (natri clorid) được pha chế với
tỷ lệ 0,9%, tức 1 lít nước với 9g muối tinh
khiết, được gọi là nước muối sinh lý và dùng
được cho mọi lứa tuổi. Trong y học, nước muối sinh
lý được coi như một loại thuốc có khả năng hấp thu
tốt qua đường tiêu hóa và đặc biệt có thể hấp thu rất
nhanh bằng đường tiêm truyền tĩnh mạch
Ngoài việc dùng để cung cấp và bổ sung nướ
c
cũng như chất điện giải cho cơ thể (dùng theo đường
tiêm truyền theo chỉ định của bác sĩ) thì nước muối
sinh lý còn có tác dụng:
- Dùng làm thuốc nhỏ/rửa mắt: Nên rửa mắt bằng
nước muối sinh lý 0,9% dạng nhỏ mắt hàng ngày.
Rửa mắt làm trôi đi mầm bệnh, đẩy rỉ ra ngoài, làm
ẩm và an dịu cho bề mặt nhãn cầu. Lưu ý, cần dùng
loại nước muối do các công ty d
ược sản xuất dùng
riêng cho mắt, bên ngoài nhãn của lọ thuốc có hình
con mắt, thường đóng lọ 10ml. Không được tự pha
nước muối để nhỏ mắt.
- Dùng làm thuốc nhỏ/rửa mũi: Dùng nước muối
sinh lý nhỏ trực tiếp hoặc dưới dạng khí dung có tác
dụng làm sạch mũi - họng. Nước muối sinh lý dùng
để rửa mũi được pha chế dạng 100ml, 500ml, nhưng
cũng có người sử dụ
ng nước muối sinh lý truyền tĩnh
mạch hoặc dùng nước mũi nhỏ mắt để rửa mũi. Cần
lưu ý, thuốc dùng để nhỏ mắt có thể dùng để nhỏ
mũi nhưng thuốc dùng để nhỏ mũi thì không dùng
nhỏ mắt.
Mũi là cửa ngõ đầu tiên của cơ quan hô hấp, tiếp
xúc với rất nhiều bụi bặm, các hóa chất độc hại và
các yếu tố
gây bệnh. Khi bị viêm nhiễm, dùng nước
muối sinh lý để làm sạch lớp mủ trước khi sử dụng
thuốc để thuốc tác dụng trực tiếp vào lớp biểu mô của
niêm mạc mũi và phát huy vai trò chữa bệnh. Nhưng
khi mũi hoàn toàn trong trạng thái bình thường, thì
không nên sử dụng nước muối thường xuyên để rửa
mũi. Vì việc sử dụng thường xuyên nước muối sinh
lý để làm sạch mũi sẽ
vô tình làm mất đi lớp thảm
nhầy bảo vệ mũi vốn có, mất đi chức năng bảo vệ
mũi của lớp thảm này và gây tổn thương niêm mạc
mũi. Chính vì thế mũi lại hay bị viêm hơn. Có thể sử
dụng nước muối sinh lý một lần mỗi tuần, đặc biệt
là khi làm việc hoặc đi lại ở những vùng nhiều bụi
b
ặm.
- Dùng để súc miệng - họng: Để thuận tiện có thể
dùng muối ăn (NaCl): 1 thìa cà phê (5g) pha trong 1
cốc nước ấm vừa giúp bảo vệ lớp tế bào niêm mạc
họng vừa có tác dụng sát khuẩn. Một số người quan
niệm nước muối nồng độ càng cao thì sát khuẩn càng
tốt. Điều này là hoàn toàn sai lầm. Nếu dùng nước
muối quá đặc (mặn) để súc miệng - họng rất dễ gây
tổ
n thương các tế bào ở miệng - họng. Nồng độ nước
muối phù hợp là 0,9% (tương đương nước canh).
Nên dùng nước muối để vệ sinh răng miệng sau đánh
răng buổi tối, buổi sáng.
Cách súc: Ngậm 1 ngụm nước muối, ngửa cổ,
há miệng kêu khà…khà…khà… sau đó ngậm miệng
nghỉ một lát, lại ngửa cổ há miệng kêu, làm như vậy
vài ba lần rồi nhổ đi. M
ỗi lần làm 3 lượt. Không nên
ngậm vào rồi nhổ ra ngay, nên cố gắng ngậm lâu tối
đa, súc vài lần, mỗi lần vài ba ngụm không chỉ để
sạch các nhày, mủ (nếu có) trong họng mà đảm bảo
tác dụng sát khuẩn. Mỗi ngày nên thực hiện súc 1 - 3
lần. 

Bác sĩ NGUYỄN BÍCH NGỌC
Dùng nước muối sinh lý cũng cần thận trọng.
Nước muối sinh lý
Dùng sao
cho
hiệu quả?
Cần chú ý đến tác dụng phụ của thuốc để tránh những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
Ảnh: TL
ầ hú ý đế á d h ủ h ố để á h hữ i đá iế óần chú ý đến tác dụng phụ của thuốc để tránh những tai nạn đáng tiếc có tý ụ gp ụ g ạ g
14
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
15
N
goài chức năng tạo mật
để tiêu hóa và hấp thu
chất béo, sản xuất chất
đạm, dự trữ đường… gan còn
là cơ quan giúp giải độc cho cơ
thể. Tất cả các chất đi vào cơ
thể từ hệ tiêu hóa (thức ăn, nước
uống, thuốc men…) hoặc từ da,
niêm mạc thấm vào máu hoặc từ
hệ hô hấp hít vào… đều phải đi
qua gan và gan sẽ chọn lọc các
thành phần này, một số giữ lại để
gan xử lý hoặc tiếp tục vào máu.
Những chất độc cho cơ thể, ví dụ
như nitơ từ thực phẩm giàu đạm
sẽ được gan chuyển thành urê và
cuối cùng được thận thải ra ngoài
ở dạng amoniac. Các loại thuốc
kháng sinh sau khi phát huy tác
dụng, đến gan sẽ được chuyển hóa
thành chất khác để không còn tác
dụng diệt vi khuẩn nữa và thải dần
ra ngoài. Như vậy, chất độc không
tập trung tích lũy trong gan mà là
khi đi qua gan sẽ được gan giữ lại
để chuyển thành chất không độc,
sau đó được chuyển tiếp ra ngoài
gan và ra khỏi cơ thể.
Tuy nhiên, có một số bệnh
lý hoặc cơ thể bị nhiễm độc vì
một số kim loại, chất hóa học
đặc biệt mà cơ thể không chuyển
hóa được lại bị tích lũy trong
gan và dầ
n dần có thể làm tổn
thương gan. Gan có nhiệm vụ
chuyển hoá và giải chất độc
nên nếu chức năng gan kém, bị
bệnh không thải được chất độc
ra ngoài thì trong gan sẽ còn tồn
dư nhiều mầm bệnh. Các loại ký
sinh trùng như sán lá gan cũng
thường trú ngụ ở gan, mặt khác
ở những con lợn bị bệnh viêm
gan thì gan sẽ chứa nhiều virut
và độc tố gây bệnh.
Các loại gan cóc, gan cá nóc
ch
ứa chất độc có thể gây chết
người, nhưng gan động vật khác
thì lại rất giàu chất đạm, chất sắt,
vitamin A, acid folic, cholester-
ol… cần thiết cho tăng trưởng,
phát triển cơ thể. Vì vậy, thỉnh
thoảng chúng ta vẫn có thể ăn
gan động vật. Người không bị
tăng mỡ máu có thể ăn gan 2 -
3 lần mỗi tuần với số lượng vừa
phải (20g - 40g một bữa), nh
ưng
người đã có tăng mỡ máu thì chỉ
nên ăn gan dưới hai lần mỗi tuần,
vì gan có thể góp phần làm tăng
cholesterol máu. Người bệnh
gout cũng phải hạn chế ăn gan vì
có thể gây tăng acid uric.
Khi mua gan, lưu ý chọn gan
có màu đỏ sẫm tươi, không có
những nốt sần trên bề mặt, ấn tay
vào miếng gan thấy có đàn hồi
tốt, miếng gan dẻo là gan có chất
lượng tốt. Còn nế
u trên bề mặt
miếng gan có những nốt sần cục,
màu vàng hoặc tím sẫm, có mùi
hôi là gan nhiễm bệnh không
nên mua. Trước khi chế biến,
nên cắt lát mỏng từng miếng gan
rửa sạch bằng nước lạnh, bóp hết
máu đọng, lấy giấy ăn thấm khô
hết máu trong gan để loại bỏ chất
độc trong máu của gan, chỉ còn
giữ lại các tế bào gan giàu chất
dinh dưỡng. Không nên ăn gan
còn tái mà phải lư
u ý để lửa to,
cho gan chín kỹ để diệt được các
vi khuẩn gây bệnh và các ký sinh
trùng. 
AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM
AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM
Nước mắm thật…
Theo đúng khái niệm thì nước
mắm phải được thủy phân từ cá (cá
đánh bắt, ướp muối, phơi nắng, để
không khí tiếp xúc), sử dụng men
enzym Proteaza có sẵn trong ruột
cá để ức chế vi khuẩn, biến đổi
đạm protein mạch dài thành axit
amin - đạm dễ tiêu (từ 4 - 6 tháng),
trong quá trình biến đổi đó nước
mắm chuyển từ màu vàng rơm
đến màu cánh gián. Để sản xuất
ra nước mắm người ta phải căn cứ
vào hàm lượng đạm có trong thịt
cá. Nước mắm thật có độ đạm từ
25 – 28%.
…và nước chấm hương vị cá
Các loại nước chấm có hương
vị cá nhưng không sản xuất theo
quy trình trên thì không thể gọi là
nước mắm. Hiện nay, trên thế giới
cũng như Việt Nam, rất nhiều các
sản phẩm lên men con cá, lên men
đạm thực vật (đậu nành), th
ủy
phân bằng nhiều phương pháp rồi
chế hương liệu, trộn dung dịch
đạm vào rồi quảng cáo thành nước
mắm, nhưng sự thực đây là nước
chấm chứ không phải nước mắm.
Người tiêu dùng khi nghe
quảng cáo nước mắm nguyên chất
độ đạm 60%, 90% thì rất thích
nhưng thực tế, nước mắm nguyên
chất không thể có độ đạm cao như
vậy. Nước mắm cao
đạm, độ đạm
lên đến 60%, 90% thực chất là
nước chấm công nghiệp được pha
chế đạm tổng hợp.
Phân biệt nước mắm và nước
chấm thế nào?
Hiện nay, phần lớn chúng ta
đang bị nhầm lẫn giữa nước mắm
và nước chấm nên mua phải nước
mắm giả mà không biết. Để phân
biệt nước mắm và nước chấm cần
phải dự
a vào chỉ tiêu lý hoá của
sản phẩm, tức là tỷ số giữa đạm
foocmôn và đạm toàn phần. Đối
với nước mắm tốt, tỷ số Nitơ fooc-
môn trên Nitơ toàn phần = 60%
và tỷ số Nitơ amoniac trên Nitơ
foocmôn = 50%. Đặc biệt, sản
phẩm không được có phẩm màu
và chất ngọt tổng hợp (accarin),
không được dùng chất sát khuẩn.
Trong khi đó nước chấm (nước
mắm giả) tuy đượ
c quảng cáo có
độ đạm cao, đó là đạm toàn phần,
xét nghiệm nếu đạm Nitơ fooc-
môn/đạm toàn phần dưới 60% thì
chỉ được coi là nước mắm giả.
Hiện nay, người dân mới chỉ
quan tâm tới độ đạm chung mà
chưa biết phân biệt giữa hai loại
đạm này. Đạm Nittơ foocmôn
hay đạm amin là đạm phân hủy từ
cá, hấp thu được ngay, rất tốt cho
sức khoẻ, trong khi đó đạm tổ
ng
số bao gồm: Một phần đạm amin,
đạm chưa phân giải, đạm thối (mỳ
chính, chất chống thối Natri Ben-
zoat, phân đạm ) có thể chứa hàm
lượng kim loại nặng, độc tố gây hại
cho sức khoẻ mà ta chưa biết. 
Phân biệt nước mắm và nước chấm
Theo thống kê mỗi năm cả nước tiêu thụ khoảng hơn
200 triệu lít nước mắm, 98% số hộ gia đình Việt Nam
sử dụng nước mắm trong các bữa ăn. Tuy nhiên trên
thực tế, chỉ có đến chưa đầy một nửa được sử dụng
nước mắm thật, nghĩa là nước mắm được sản xuất
theo đúng quy trình của khái niệm về nước mắm trên
thế giới, còn lại hầu hết đang sử dụng những loại
nước mắm được pha chế công nghiệp - nước chấm
mang hương vị cá (nước mắm giả).
Sản xuất nước mắm ở Kỳ Ninh (Kỳ Anh - Hà Tĩnh) Ảnh: TL

HOÀI HƯƠNG
Gan là loại phủ tạng chứa nhiều
chất đạm, nhiều vitamin A và
sắt. Tuy nhiên, nhiều người cho
rằng ăn gan động vật (gan lợn,
gà, vịt…) sẽ gây độc cho cơ thể vì
gan là cơ quan lọc chất độc. Hiểu
như vậy có đúng?

NGUYỆT MINH
Có nên
ăn gan
động vật?
Gan động vật cần chế biến kỹ để diệt các vi khuẩn, ký sinh trùng
gây bệnh. Ảnh: MH
16
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
17
phương chưa chặt chẽ nhất là việc
quản lý các đối tượng di biến động
vào vùng sốt rét lưu hành, dân đi
rừng, ngủ rẫy nên nguy cơ bệnh
sốt rét quay trở lại và gia tăng khó
tránh khỏi.
Điều trị ngay khi có dấu hiệu
Sốt rét là bệnh do ký sinh trùng
Plasmodium gây nên. Bệnh truyền
từ người bệnh sang người lành do
muỗi Anophen, bệnh thường xuất
hiện ở các vùng rừng núi, vùng ven
biể
n nước lợ và dễ gây thành dịch.
Triệu chứng lâm sàng ở người bệnh
sốt rét thường qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn rét run: Xảy ra dữ
dội kéo dài từu 1 - 2 giờ, bệnh nhân
rét run cầm cập, da tái nhợt, môi
tím chi lạnh.
- Giai đoạn nóng: Thân nhiệt
tăng cao 39 - 40
o
C, kéo dài 30 phút
- 1 giờ kèm theo mặt đỏ, mắt xung
huyết đỏ, nhức đầu dữ dội, nhịp thở
nhanh.
- Giai đoạn vã mồ hôi: Sốt dần
dần hạ, bệnh nhân ra nhiều mồ hôi,
có cảm giác khát nước, sau đó cảm
thấy dễ chịu dần và trở lại trạng thái
gần như bình thường.
Thời gian cơn sốt trung bình
2 - 3 giờ có thể ngắn hơn hoặc có
th
ể kéo dài 6-8 giờ. Cơn sốt thường
xuất hiện theo ngày, giờ nhất định.
Ngoài ra, người bệnh còn có triệu
chứng khác như buồn nôn, đau
nhức khắp cơ thể, đặc biệt là vùng
bụng, lưng và lá lách phình to bất
thường, rối loạn tiêu hóa
Bệnh sốt rét nếu được điều trị
sớm, bệnh sẽ khỏi và bệnh nhân
hồi phục sức khỏe nhanh. Nếu
không bệnh tiến triển nặng thành
sốt rét ác tính, có thể dẫn tới tử
vong. Nguy hiểm hơn nếu người
bệnh không được điều trị sớm sẽ là
nguồn lây sang người khác dễ gây
bùng phát dịch sốt rét. Hơn nữa,
người mắc bệnh sốt rét thường
xuyên bị thiếu máu, người gầy,
da xanh, niêm mạc mắt nhợt. Sốt
rét có thể làm cho lách to, phù nề,
phụ nữ mang thai mắc s
ốt rét dễ
bị sinh non, sẩy thai, thai chết lưu,
trẻ em mắc sốt rét dễ bị suy dinh
dưỡng, chậm lớn Do vậy, khi
có những dấu hiệu như có những
cơn ớn lạnh, rét run, sốt cao, vã mồ
hôi cần đến ngay các cơ sở y tế
để được chẩn đoán và điều trị kịp
thời, tránh các biến chứng nặng.
Hữu hiệu nhất là phòng bệnh
Để
phòng bệnh sốt rét, thực
hiện tốt các biện pháp: Nếu ở
vùng lưu hành sốt rét thì cần ngủ
màn, tẩm màn bằng hóa chất; Diệt
muỗi bằng phun tồn lưu, xoa kem
xua muỗi, phát quang bụi rậm và
khơi thông cống rãnh quanh nhà,
làm nhà xa rừng và xa nguồn
nước; Khi đi rừng, nương rẫy
mặc quần áo dài tránh muỗi đốt;
Nếu đến vùng sốt rét lưu hành
(vùng nguy cơ mắc bệnh sốt rét)
nên u
ống thuốc dự phòng (thuốc
sốt rét được cấp miễn phí tại các
trạm y tế, trung tâm y tế dự phòng,
trung tâm phòng chống sốt rét các
tỉnh, thành phố); Chủ động đến cơ
sở y tế khi có những dấu hiệu của
bệnh 
SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
Nhiều ca mắc sốt rét
Theo báo cáo của Trung tâm
Y tế dự phòng TP. Hồ Chí Minh,
từ đầu năm đến nay, TP. Hồ Chí
Minh đã có 41 ca mắc sốt rét (có
3 ca sốt rét ác tính). Đặc biệt, chỉ
trong 1 tháng số ca mắc sốt rét tăng
đột biến (33 ca), trong đó 32 ca
ở huyện Nhà Bè tập trung ở 3 xã
Hiệp Phước, Long Thới và Phước
Kiên. Các bệnh nhân nhập viện
điều trị đều có chung triệu chứng
mệt mỏi, khó chị
u, rét run, sốt từng
cơn Những người mắc bệnh có
độ tuổi từ 5 đến hơn 50 tuổi.
Thống kê của Trung tâm Phòng
chống sốt rét - bướu cổ tỉnh Bình
Thuận cũng cho thấy, chỉ trong
mấy tháng đầu năm 2011 số ca
mắc sốt rét trong toàn tỉnh đã tăng
hơn 40% so với cùng kỳ. Những
huyện có số ca mắc tăng cao là Tuy
Phong, Hàm Thuận Nam, Hàm
Tân, Đức Linh Trong đó riêng
huyệ
n Tuy Phong trong 6 tháng
đầu năm 2011 số ca mắc sốt rét đã
hơn con số của cả năm 2010.
6 tháng đầu năm 2011 toàn tỉnh
Bình Định đã có 167 ca mắc sốt
rét, 154 ca có ký sinh trùng sốt rét,
1 ca sốt rét ác tính. So với cùng kỳ
năm 2010, số ca mắc sốt rét toàn
tỉnh tăng 1,21%, số ca có ký sinh
trùng sốt rét tăng 25,2%, sốt rét ác
tính tăng 1 ca. 5/11 huyện, thành
phố gia tăng bệnh nhân sốt rét, đặc
biệt huyện An Lão có 30 ca, tăng
23 ca so với cùng kỳ.
Đáng lưu ý,
Bình Định nhiều năm qua không
có trường hợp mắc sốt rét ác tính
nhưng ngay từ đầu năm 2011 đã có
trường hợp sốt rét ác tính.
và nguy cơ lây lan rộng
Sau nhiều năm “vắng bóng”,
sốt rét xuất hiện trở lại ở huyện
Nhà Bè -TP. Hồ Chí Minh. Điều
lo ngại hiện nay chính là nguy cơ
bệnh sốt rét sẽ lây lan nhanh. Bởi
phần lớn những người mắc bệnh
sốt rét thường chỉ sốt từng cơn sau
đó khỏe, rồi sốt trở lại, ban đầu sốt
nhẹ, nhưng kéo dai dẳng, người
bệnh thường tự mua thuốc hạ sốt
để uống, chỉ khi nào sốt nặng mới
đến các cơ sở y tế khám và điều trị.
Đó là thời gian rất dễ lây lan cho
người khác.
Tại Bình Định, nhiều xã thuộc
vùng không có sốt rét lư
u hành bao
năm nay thì hiện có số bệnh nhân
mắc sốt rét cao như: xã An Hòa
(An Lão) có 23 ca, Cát Trinh (Phù
Cát) 8 ca, Ân Thạnh (Hoài Ân) 5
ca, Nhơn Hậu (An Nhơn) 5 ca …
Hầu hết các ca mắc sốt rét trên đều
có nguồn bệnh sốt rét ngoại lai do
người dân di cư từ vùng sốt rét lưu
hành về.
Lý giải nguyên nhân của sự bất
thường trên, các chuyên gia y tế
cho rằng hiện đang vào mùa mưa
tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi
gây số
t rét phát triển. Tình trạng ô
nhiễm môi trường, do người dân
quan niệm bệnh chỉ có ở vùng
sâu, vùng xa Chủ quan do tình
hình sốt rét những năm gần đây
giảm cùng với hệ thống giám sát,
phòng chống bệnh sốt rét ở các địa
Bệnh sốt rét lại gia tăng
Thống kê tại các cơ sở y tế, hiện các ca mắc sốt rét có
dấu hiệu tăng cao tại nhiều tỉnh trong cả nước. Đáng
nói, có địa phương sau nhiều năm “vắng bóng” bệnh
xuất hiện trở lại và nhiều trẻ em cũng mắc sốt rét.
Điều trị tích cực cho bệnh nhân sốt rét ác tính tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.
Hồ Chí Minh. Ảnh: T. Chương

Bác sĩ

PHẠM HUY AN
Hướng dẫn người dân tẩm màn hóa chất diệt muỗi tại xã Thạch Quảng (Thạch
Thành - Thanh Hóa). Ả nh: PV
Theo thống kê của Dự án Quốc
gia phòng chống sốt rét, hiện cả
nước vẫn còn hơn 15 triệu người
sống trong vùng sốt rét lưu hành.
1.427 xã trong vùng sốt rét lưu
hành nhẹ, gần 350 xã của các tỉnh
nằm trong vùng sốt rét lưu hành
nặng và gần 500 huyện có nguy
cơ sốt rét quay trở lại. Các chuyên
gia y tế nhận định, số người nhiễm
ký sinh trùng sốt rét trong thời
gian tới sẽ tăng vì biến đổi khí hậu
khiến cho vecter truyền bệnh thay
đổi và phát triển; sốt rét chủ yếu
xuất hiện ở các xã vùng sâu, xa,
vùng dân tộc thiểu số bệnh phát
hiện muộn và không điều trị kịp
thời nên dễ lây lan rộng. Hơn nữa,
công tác phun hóa chất diệt muỗi
hiện mới đạt 83% và việc tẩm màn
mới đạt 90% kế hoạch…
18
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
19
CÂY THUỐC QUANH TA
CÂY THUỐC QUANH TA
L
á chanh không chỉ được sử dụng làm gia vị
giúp ngon miệng mà còn là vị thuốc chữa
bệnh rất hiệu quả. Lá chanh hình trứng, dài,
mép lá có hình răng cưa. Khi dùng làm thuốc lá chanh
thu hái về rửa sạch, thái nhỏ hoặc để nguyên, phơi
khô ở nơi không có nắng, bảo quản nơi khô ráo để
dùng dần hoặc có thể dùng tươi. Lá chanh có vị cay
ngọt, tính ôn có tác dụng hoà đàm, chỉ khái, sát khuẩn
và tiêu đờm. Dùng chữa ho do lạnh, cảm sốt không ra
mồ hôi, hỗ trợ điều trị hen phế quản Đặc biệt, trong
lá chanh tươi có nhiều tinh dầu mùi thơm dễ chịu nên
thường được sử dụng làm nguyên liệu cho nồi xông
giải cảm.
Chữa ho do lạnh: Lá chanh tươi 5g, gừng tươi 3g.
Tất cả rửa sạch, gừng thái lát, sắc với 400ml nước còn
100ml, khi uống cho thêm ít đường. Dùng trong 3-5
ngày.
Cảm sốt không ra mồ hôi: Lá chanh khô 30g (tươi
10g), sắc lấ
y nước uống trong ngày. Hoặc lá chanh
20g, lá cúc tần 15g, lá bưởi 5g, vỏ quýt 10g, sắc uống
trong ngày. Dùng trong 2 -3 ngày.
Hỗ trợ điều trị hen phế quản: Lá chanh khô 35g,
dây tơ hồng 15g, tất cả sao vàng sắc với 3 bát nước,
lấy 1 bát, ngày uống 2-3 lần. Dùng liên tục trong 10
ngày.
Giảm sưng đau do mụn nhọt (chưa có mủ): Lá
chanh 10g, lá gai tầm xoọng 8g, tinh tre 10g. Phơi
khô, tán bột. Rắc lên nơi tổn thương có mụn nhọt rồi
b
ăng lại trong khoảng 8 -10 phút. Ngày làm 2 lần.
Bài thuốc này giúp mụn nhọt giảm sưng đau nhanh
chóng.
Mát gan: Lá chanh, lá gai, lá cối xay (các vị đều
khô), mỗi vị 12g. Sắc với 3 bát nước còn 1 bát, chia
uống 2 lần/ngày, nên uống sau bữa ăn sáng và tối.
Thực hiện trong 15 ngày.
Nước xông giúp giải cảm, nhức đầu: Lá chanh, lá
bưởi, hương nhu, cúc tần, lá tre, mỗi vị 50g, bạc hà
20g, sả 2 củ, tỏi 3 nhánh. Tất cả rửa sạch, nấu n
ước
xông cho ra mồ hôi. Phương thuốc này giúp nhanh ra
mồ hôi, giảm nhức đầu và giải cảm rất hiệu quả.
Giúp mượt tóc, chóng dài: Lá chanh, lá bưởi,
hương nhu (các vị đều tươi), mỗi vị 30g, rửa sạch nấu
nước, để ấm gội đầu. Tuần gội 1 lần. 
Vị thuốc từ lá chanh
Lá chanh, hương nhu thường được sử dụng làm nguyên
liệu cho nồi xông giải cảm. Ảnh: KH
Cây gai.
Chanh là loại cây được trồng rất phổ
biến ở nước ta. Nhân dân trồng chanh
để lấy quả ăn và lá làm gia vị. Y học dân
gian thường sử dụng quả, vỏ cành, lá
và rễ cây chanh để làm thuốc. Bài viết
xin giới thiệu vị thuốc từ lá chanh.
C
ây gai còn có tên
khác là trữ ma, là
một loại cây nhỏ,
sống lâu năm, cao 1-2m; lá
lớn mọc so le hình trứng dài
7-15cm, rộng 4-8cm, mép lá
có răng cưa, gốc lá tròn hay
hình tim, đầu lá thuôn nhọn,
mặt trên màu lục sẫm, mặt
dưới có lông trắng bạc, cuống
lá màu đỏ có lông mềm; cụm
hoa mọc thành túm dày đặc ở
kẽ lá, hoa đực và hoa cái riêng;
quả bế (hình quả lê) mang đài
tồn tại, hạt có dầu.
Cây được trồng rộng rãi
trong nhân dân
để lấy sợi làm
lưới đánh cá và lấy lá để làm
bánh. Rễ được dùng làm thuốc,
sau khi thu hái rửa sạch, cắt bỏ
rễ con, thái phiến mỏng, phơi
hoặc sấy khô dùng dần.
Rễ gai vị ngọt tính hàn,
không độc, có tác dụng
thanh nhiệt, tán ứ, lợi tiểu, an
thai,…
Một số đơn thuốc thường
dùng:
Lợi tiểu: Rễ gai 30g sắc uống
ngày 1 lần. Uống trong 3 ngày.
Chữa
đái dắt: Rễ gai 30g, mã
đề 30g, hành tươi 3 nhánh, sắc
uống ngày 1 lần. Uống trong 3
ngày.
An thai: Rễ gai 30g sắc với
600ml nước, còn 200ml, chia làm
3 lần uống trong ngày. Hoặc rễ
gai tươi 10g, ngải cứu 10g, tía tô
10g, sắc uống trong ngày. Uống
1-2 ngày là có kết quả, không nên
dùng kéo dài.
Trị người nóng, nhiệt, tiểu
tiện đỏ: Rễ gai 20g, lá cây cối xay
20g, nhân trần 15g, cát căn 10g.
Nước 400ml, đun sôi 15 phút,
dùng uống thay nước trà trong
ngày.
Làm mụn nhọt gi
ảm sưng đau
chóng mưng mủ: Lấy rễ gai và rễ
vông vang (2 thứ bằng nhau), rửa
sạch, giã nát đắp vào chỗ mụn
nhọt ngày 1 lần, làm 3 lần. 
Cây gai

Bác sĩ THU VÂN

Bác sĩ NGUYỄN HUYỀN
T
hống kê của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế)
cho biết, trong 7 tháng đầu năm 2011, đã
nhiều bệnh nhân mắc bệnh than ở các tỉnh
miền núi phía Bắc như Điện Biên, Lai Châu Tại
Lai Châu từ tháng 6 - 2011 đến nay, toàn tỉnh đã
ghi nhận 25 trường hợp nhiễm bệnh than, đã có 1
trường hợp tử vong. Tại Điện Biên có 30 trường
hợp mắc bệnh này. Số bệnh nhân mắc bệ
nh than
đang có xu hướng tăng so với các năm trước
Bệnh than là một bệnh truyền nhiễm cấp tính
do trực khuẩn Bacillus anthracis gây ra. Người
mắc bệnh than khi nhiễm phải bào tử của Bacillus
anthracis qua vết xước trên da, qua đường hô hấp
hoặc tiêu hóa. Bệnh lây do tiếp xúc trực tiếp với gia
súc (trâu, bò, ngựa, dê ) bị bệnh (mổ xác, pha thịt)
hoặc gián tiếp qua các vật phẩm bị ô nhiễm (len,
dạ, đất) hoặc (rất hi
ếm) do hít phải bào tử (thể phổi
ở thợ chải len) hay ăn phải thịt bị nhiễm khuẩn nấu
chưa chín kĩ…. Khi mắc bệnh, người bệnh có triệu
chứng sốt, mệt mỏi, đau đầu, trên da xuất hiện các
nốt, đám loét màu đen, phù xung quanh vùng loét
và có xu hướng lan rộng. Bệnh diễn biến nhanh,
nếu không được điều trị kịp thời có thể gây những
biế
n chứng nguy hiểm như: tổn thương não, suy
hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, mất nước, mất máu,
thủng ruột tỷ lệ tử vong cao.
Cục Y tế dự phòng đã có văn bản gửi sở y tế
hai tỉnh Điện Biên và Lai Châu yêu cầu tăng cường
dự phòng lây nhiễm trực khuẩn than sang người.
Tuyệt đối không sử dụng, chế biến thịt súc vật ốm,
chế
t nghi do bệnh than.
PV
Tăng cường dự phòng lây nhiễm trực khuẩn than
20
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
21
xử lý, hạn chế được việc đổ rác
bừa bãi xuống sông suối và dọc
đường giao thông.
Trong chăn nuôi, nhân dân
ngày càng quan tâm thực hiện
các biện pháp bảo vệ môi trường.
Các hộ chăn nuôi gia súc, gia
cầm đều có chuồng trại, có hầm
chứa xử lý phân và nước thải gia
súc bằng phương pháp truyền
thống. Đã có 20 hộ gia đình chăn
nuôi heo xây dựng hầm bi-ô-ga,
vừa tận dụng nguồn chất đố
t,
vừa hạn chế đáng kể ô nhiễm
môi trường không khí. Đối với 4
trang trại chăn nuôi heo tập trung
ở xã Thuận Hoà, Hàm Đức, Hàm
Liêm đều xây dựng hầm bi-ô-ga
và hệ thống xử lý nước thải, đảm
bảo vệ sinh môi trường
Hàng năm huyện đã đầu tư
trên 47 tỷ đồng, triển khai đầu tư
xây dựng 8 hệ thống nước trọng
điểm tại các xã vớ
i tổng công
suất 10.540m
3
nước sạch mỗi
ngày. Các hệ thống cấp nước đã
phục vụ trên 8.300 hộ sử dụng
nước sạch, khắc phục tình trạng
sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm,
không hợp vệ sinh; đào trên
14.200 giếng, 3.669 giếng kho-
an và 2.486 lu chứa nước, tăng
trên 7.000 giếng và lu các loại so
năm 2006. Phong trào nhân dân
làm hố xí hợp vệ sinh được thực
hiện mạnh mẽ, nâng tỷ lệ
hộ gia
đình sử dụng hố xí hợp vệ sinh
từ 82,9% năm 2006 đến nay lên
88,6%. Phần lớn vùng đồng bào
dân tộc thiểu số dần hình thành
thói quen sử dụng hố xí, chuồng
trại hợp vệ sinh, hạn chế tình
trạng phóng uế bừa bãi ngoài
đồng; khắc phục một bước tình
trạng thả rong gia súc khu dân cư
và nơi công cộng,
Bên cạnh giữ rừng, trông
rừng, giao khoán rừng thực hi
ện
khá tốt. Những năm qua đã giao
khoán 33.300 ha rừng cho nhân
dân chăm sóc, bảo vệ. Từ năm
2006 đến nay, toàn huyện đã
trồng 1.308,2 ha rừng. Trong đó
rừng phòng hộ 861,2 ha keo tràm
và xoan chịu hạn; trồng rừng sản
xuất 447 ha, chủ yếu cây cao su
trong dự án cải tạo rừng nghèo
kiệt, tập trung ở các xã vùng cao,
miền núi. Phong trào trồng cây
phân tán nhằm cải tạo đất, chống
xói mòn, bảo vệ môi trường, t
ạo
cảnh quan thiên nhiên được thực
hiện mạnh mẽ. 5 năm qua đã trồng
98.000 cây ở các khu dân cư, dọc
các triền sông, kênh mương, các
trục giao thông, công sở, trường
học, công viên, ao hồ chứa nước.
Nhờ đó đã góp phần giữ tỷ lệ che
phủ rừng, hạn chế tình trạng khai
thác rừng trái phép, môi trường
sinh thái được gìn giữ, bảo vệ.
5 năm qua huyện tổ chức 580
lớ
p tập huấn, chuyển giao tiến bộ
khoa học kỹ thuật cho hơn 26.000
lượt nông dân tham dự. Các
ngành chức năng đẩy mạnh công
tác dự báo tình hình sâu bệnh trên
cây trồng, hướng dẫn nhân dân sử
dụng các loại thuốc bảo vệ thực
vật phù hợp, hiệu quả cho từng
thời vụ và từng loại sâu bệnh.
Nhờ đó giúp người nông dân nâng
cao kiến thức nông nghiệp, biết
sử
dụng phân hoá học và thuốc
bảo vệ thực vật theo nguyên tắc
“4 đúng” giảm tối đa chi phí đầu
vào, tạo sản phẩm an toàn, không
gây ô nhiễm môi trường trong quá
trình sản xuất. Mô hình sản xuất
rau an toàn, rau mầm được huyện
triển khai điểm tại thị trấn Phú
Long với 79 hộ tham gia trên diện
tích 15ha. Mô hình giúp cho các
hộ nông dân biết sử dụng thuốc
bảo vệ thực vật, giảm lượng phân
hoá học, tăng cường phân hữu cơ
vi sinh, tạo ra sản phẩm rau sạch,
rau an toàn.
Trên đây là một số kinh
nghiệm hay của Hàm Thuận Bắc
trong công tác bảo vệ môi trường
để các huyện miền núi trong cả
nước tham khảo, học tập. 
MÔI TRƯỜNG NÔNG THÔN, MIỀN NÚI
MÔI TRƯỜNG NÔNG THÔN, MIỀN NÚI
H
àm Thuận Bắc là một
huyện miền núi của
tỉnh Bình Thuận, vốn
có không gian môi trường trong
lành, chưa bị ảnh hưởng nhiều
bởi khói thải, nước thải công
nghiệp. Có thể nói môi trường
trong lành là nguồn tài sản quí
giá mà thiên nhiên ban tặng
cho người dân Hàm Thuận Bắc.
Nhận thức sâu sắc giá trị quí giá
của môi trường thiên nhiên trong
điều kiện biến đổi khí hậu như
hiện nay, những năm qua
Đảng
bộ và nhân dân trong huyện bằng
nhiều giải pháp ra sức bảo vệ môi
trường.
Công tác tuyên truyền, giáo
dục về bảo vệ môi trường được
các ngành, các cấp quan tâm, là
nhiệm vụ quan trọng và thường
xuyên nhằm nâng cao ý thức
trách nhiệm của cộng đồng tham
gia bảo vệ môi trường. Huyện
chủ trương xây dựng mô hình
“Khu dân cư bảo vệ môi trường”,
chọn thôn Lâm Giang- xã Hàm
Trí làm điểm; trong phê duyệt
qui ho
ạch, dự án, nhất là qui
hoạch sản xuất công nghiệp, khu
dân cư phải gắn với các giải pháp
bảo vệ môi trường; ban hành qui
trình giải quyết hồ sơ đăng ký
kinh doanh, gắn với đăng ký bản
cam kết bảo vệ môi trường
Công tác thanh tra, kiểm tra
được thực hiện thường xuyên
ở cấp huyện và cơ sở. Từ năm
2006 đến nay các ngành chức
năng của huyện đã x
ử lý, giải
quyết 21 đơn phản ánh, khiếu
nại về ô nhiễm môi trường; xử
phạt 6 trường hợp vi phạm qui
định về bảo vệ môi trường; xử
lý 202 vụ khai thác tài nguyên,
khoáng sản trái phép ảnh hưởng
đến môi trường, phạt trên 443
triệu đồng và tịch thu nhiều công
cụ khai thác trái phép, chủ yếu
là máy hút cát và xe công nông.
Định kỳ hàng năm vào giữa
tháng 6 và tháng 12, huyện thành
lập tổ công tác kiểm tra việc thực
hiệ
n các qui định về bảo vệ môi
trường đối với các cơ sở sản xuất
kinh doanh để nhắc nhở, hướng
dẫn thực hiện nghiêm túc các qui
định. Hàng năm, huyện tổ chức
tập huấn, phổ biến nội dung qui
định về kê khai đăng ký đạt tiêu
chuẩn môi trường đối với các
hoạt động sản xuất kinh doanh.
5 năm qua đã xem xét thẩm định,
xác nhận bản kê khai
đăng ký
đạt tiêu chuẩn môi trường cho
152 cơ sở sản xuất, kinh doanh;
cấp phép 55 dự án khai thác tài
nguyên, khoáng sản, nhằm đưa
hoạt động này vào nề nếp.
Đối với công tác xử lý rác
thải, huyện đã qui hoạch các bãi
chứa rác tập trung ở 13/17 xã, thị
trấn; đầu tư 2 khu vực xử lý chôn
lấp rác thải của huyện ở khu vực
núi Tà Zôn (Hàm Đức) và núi
Xã Thô (Hàm Trí) với tổng kinh
phí trên 820 triệu đồng, đáp
ứng
nhu cầu xử lý rác thải của các
hộ dân ở các xã. Nhằm giúp cho
công tác thu gom, vận chuyển
rác nhanh chóng, huyện đã đầu
tư 1 xe chở rác, 2 xe ép rác, 5
xe đẩy rác, 50 thùng rác Comp-
sod và một số thiết bị như máy
đo bụi, đo độ ồn, Bình quân số
lượng rác thu gom mỗi ngày gần
50m
3
. Nhờ đó, rác thải sinh hoạt
trên địa bàn huyện cơ bản được
Điểm sáng Hàm Thuận Bắc
Xã viên hợp tác xã thu gom vận chuyển rác về bãi. Ảnh: PV
Trồng cây xanh bảo vệ môi trường ở Hàm Thuận Bắc. Ảnh: TL

NGỌC ANH
22
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
23
CHỮA BỆNH THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN
CHỮA BỆNH THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN
C
on hến là động vật thuộc ngành thân mềm,
còn có tên khác là nghiễn nhục, sống trên
mặt bùn ở đáy sông hồ. Vỏ hến có 2 mảnh,
dây chằng và 2 cơ khép vỏ, 2 mảnh vỏ hến có 3
lớp: lớp sừng, lớp đá vôi, lớp xà cừ. Dưới vỏ là áo,
mặt ngoài áo hến tiết ra tạo thành lớp đá vôi.
Theo y học cổ truyền, thịt hến (nghiễn nhục)
có vị ngọt mặn, tính hàn, không độ
c; có tác dụng
hoạt tràng, thông khí, mát gan, thanh nhiệt giải
độc, lợi tiểu. Vỏ hến (nghiễn xác) có vị mặn, tính
ấm, không độc; có tác dụng cố tinh, làm se, long
đờm, chống nôn.
Một số thực đơn chữa bệnh có hến
Chữa chứng mồ hôi trộm ở trẻ em: Hến 100g,
sò biển 100g, gạo 50g, rễ hẹ 3g, gia vị vừa đủ.
Hến, sò hấp cách thủy, bỏ vỏ, lấy ruột, thái nhỏ,
ướp gia vị, rễ hẹ giã nhỏ; gạo nấu thành cháo. Khi
cháo chín, cho sò, hến và hẹ vào; đun cháo sôi lại.
Ăn 1 ngày 1 lần, lúc đói; ăn liền 5 - 7 ngày.
Chữa dương nuy, ít tinh: Thịt hến 300g, lá hẹ
100g, dầu ăn 50 ml, gia vị vừa đủ. Hến luộc, lấy
phần thịt, lá hẹ rửa sạch thái khúc. Đổ dầu vào
chảo, đun nóng, cho hến vào, thêm gia vị, xào cho
săn, cho lá hẹ vào, đảo đều với hến khoảng 5 phút;
bắc ra ăn nóng.
Chữa chứng hay đi tiểu đêm: Thịt hến 50g, thịt
lợn nạc 100g. Tất cả ninh nhừ, thêm muối vừa đủ.
Ăn trong ngày.
Chữa di tinh, đái đục: Vỏ hến nung, hoàng
bá sao, liều lượng bằng nhau. Tán bột mịn. Ngày
uống 2 lần, mỗi lần 10 - 15g.
Chữa đại tiện lỏng do nóng: Vỏ hến 100g, lá
bưởi 50g. Vỏ hến nung, lá bưởi sấy khô, tán thành
bộ
t mịn, trộn đều. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g;
dùng liền trong 5 ngày.
Hến là thực phẩm thường dùng trong các bữa
ăn vào mùa hè, được chế biến thành nhiều món
canh, xào, vừa giàu dinh dưỡng, vừa có tác dụng
thanh nhiệt, giải độc, giảI khát, trừ phiền nhiệt, lợi
tiểu,…
Canh hến nấu bầu: Hến sông 2 - 3 kg, bầu sao
hay bầu trắng 1 - 2 quả non; mỡ, mắm, muối, hành,
thì là và gia vị vừa đủ. Hế
n ngâm trong nước sạch
3 - 4 giờ, đãi sạch đất cát; luộc hến bằng nước lạnh,
khi nước sôi, đảo đều đến khi các con hến đều mở
miệng thì tắt bếp; gạn lấy nước luộc hến; đãi lấy
thịt hến để riêng. Đun nước luộc hến đến sôi, thả
bầu đã băm hoặc thái chỉ vào đến khi miếng bầu
trong, hết đục (h
ơi sủi tăm), cho hành và thì là thái
khúc vào. Đun sôi mỡ, thả hành thái vào, đến khi
có mùi thơm (phi hành) thì cho thịt hến vào, cho
mắm muối gia vị vừa đủ, đảo đều đến khi thịt hến
săn lại. Hến sào để riêng hoặc cho vào canh trên.
Tác dụng bồi bổ sức khỏe, thanh nhiệt, giải khát,
trừ phiền.
Hến xào rau bí: Hến đuợc làm theo các công
đoạn như canh hến; nhưng vì làm món xào không
cần nhiều nước, nên cho ít n
ước khi luộc hến. Rau
bí đỏ (ngọn và lá non): ngọn non và cuống lá được
tước bỏ phần xơ, vò nát lá, rửa sạch, thái đoạn
3 - 4 cm. Cho dầu vào chảo, đun nóng, cho hành,
tỏi vào, đảo đều cho có mùi thơm; cho rau bí vào,
đảo đều, thêm mắm, muối và gia vị, đun rau bí
chín kỹ thì cho hến sào vào, thêm ít tỏi đã đập nát,
đảo đều. Công dụng: bổ, thanh nhiệt, giải khát,
trừ phiền nhiệt, thích hợp với nhiều người nên ai
c
ũng ăn được. 
D
ưa hấu là loại quả được
ưa chuộng trong mùa
hè bởi tính ngọt mát và
nhiều nước đồng thời cung cấp
cho cơ thể các vitamin và nguyên
tố vi lượng quý giá. Ngoài ra
dưa hấu còn được sử dụng làm
thuốc. Có nhiều loại dưa hấu,
thông thường trong Đông y dưa
hấu vỏ xanh, ruột đỏ được sử
dụng làm thuốc.
Theo quan niệm của y học
cổ truyền dưa h
ấu vị ngọt, tính
hàn, vào các kinh vị, tâm, bàng
quang, có công năng thanh
nhiệt, giải nóng, trừ phiền, chỉ
khát, lợi tiểu, điều trị hiệu quả
cho mọi chứng bệnh có tính ôn
nhiệt. Vỏ dưa hấu (gọi là tây qua
bì, lớp xanh ngoài cùng) có vị
ngọt, tính bình, vào hai kinh tỳ
và thận; công dụng chữa bệnh
tương tự phần ruột, có thể thái
mỏng phơi khô hoặc tán bột để
dùng dần.
Sau
đây là một số bài thuốc
từ dưa hấu
Bài 1: Vỏ dưa hấu 150g, khổ
qua (mướp đắng) 50g, bí đao
50g. Vỏ dưa hấu gọt bỏ vỏ xanh,
thái vụn; khổ qua và bí đao đều
gọt vỏ bỏ ruột rồi thái vụn. Tất cả
cho vào máy ép lấy nước, có thể
cho thêm một chút đường phèn,
hòa tan rồi dùng làm nước giải
khát. Bài thuốc này có công dụng:
thanh nhiệt giải thử
, trừ phiền chỉ
khát; dùng làm đồ uống mùa hè
rất tốt, đặc biệt với những người
bị mụn nhọt, béo phì…
Bài 2: Dưa hấu 1kg, cát cánh
25g (thái nhỏ), đường phèn
100g, gạo tẻ 100g. Nấu cháo ăn.
Dùng liền 7 ngày, khi nóng bức,
mệt mỏi, chán ăn.
Bài 3: Dưa hấu 1 quả ngâm
nước lạnh, sau 1 giờ giã nát vỏ
để xoa, tắm cho trẻ em bị rôm.
Bài 4: Dưa hấu 500g, mía
200g, đường phèn 20g. Dư
a rửa
sạch, bỏ vỏ và hạt, thái miếng;
mía róc vỏ, chẻ nhỏ. Hai thứ cho
vào máy ép lấy nước, chế thêm
đường phèn, uống hàng ngày.
Bài thuốc có công dụng: thanh
nhiệt lợi niệu, làm khỏe thận,
giải độc rượu.
Bài 5: Vỏ dưa hấu 30g phơi
gió cho khô, hạt thảo quyết minh
15g. Nấu nước uống thay trà hàng
ngày. Bài thuốc có công dụng hỗ
trợ điều trị tăng huyết áp.
Tuy nhiên, khi dùng cần lưu
ý không nên ăn quá nhiều một
lần và nhiều lần trong một ngày,
đặc biệt là những người tỳ vị
vốn đã hư yếu, hay đau bụng
rối loạn tiêu hóa. Không nên ăn
những quả dưa hấu chưa chín và
bị hỏng do để quá lâu và bị dập
nát. 
Dưa hấu chữa bệnh
Món ăn, bài thuốc từ con hến

Tiến sĩ NGUYỄN ĐỨC QUANG

Bác sĩ THU HƯƠNG
Hến vừa là thức ăn, vừa là vị thuốc.
Dưa hấu.
Cát cánh.
24
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
25
Bắc. Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế
nhận định, năm nay dịch sốt xuất
huyết diễn biến phức tạp, mùa
mưa cũng là thời điểm bắt đầu
chu kỳ của dịch. Trong thời gian
cuối năm, dịch có thể tăng cao
gấp 3 lần vì theo thống kê những
năm trở lại đây, thường 6 tháng
đầu năm, số ca mắc chỉ
chiếm
1/3 số ca mắc trong một năm. Vì
thế, công tác phòng, chống sốt
xuất huyết cần được quan tâm và
tăng cường hơn nữa.
Giám sát chặt và tăng cường
truyền thông
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị,
PGS.TS.Nguyễn Thị Kim Tiến
ghi nhận nỗ lực của cả hệ dự
phòng, mạng lưới phòng chống
dịch bệnh trong thời gian qua.
Đối với bệnh TCM, Bộ
trưởng
yêu cần tập trung tăng cường
trách nhiệm của chính quyền cơ
sở trong việc chỉ đạo, tổ chức
thực hiện, giám sát kiểm tra,
xử lý ổ dịch; tăng cường truyền
thông về các biện pháp phòng
chống, các khuyến cáo trên các
báo đài địa phương nhằm nâng
cao nhận thức của các bậc cha
mẹ trong việc chủ động, tự giác
thực hiện các biện pháp phòng
ch
ống dịch bệnh TCM tại hộ gia
đình, nhà trẻ, mẫu giáo; chú ý
cung cấp kiến thức, kỹ năng rửa
tay sạch nhiều lần trong ngày
bằng xà phòng cho trẻ, mẹ và
người chăm sóc trẻ thì mới có
thể phòng bệnh hiệu quả.
Các vấn đề liên quan đến
TCM như thuốc điều trị, công tác
tập huấn, nghiên cứu khoa học,
Bộ sẽ cùng với các địa phương
tă
ng cường và đảm bảo. Nguồn
thuốc sẽ giao thêm cho các công
ty nhập trên cơ sở có khảo sát,
đánh giá về nhu cầu. Công tác
tập huấn sẽ triển khai cho cả bác
sĩ công và ngoài công lập, phòng
khám ngoài giờ để mở rộng
mạng lưới dự phòng, điều trị.
Bộ y tế cũng đã mời các chuyên
gia nước ngoài để hợp tác cùng
ngành y tế trong công tác phòng
chống, giám sát dịch bệnh TCM
nhằm đem lạ
i hiệu quả cao nhất.
Tại Hội nghị, Bộ Y tế đã phát
động triển khai chiến dịch phòng
chống SXH năm 2011. Theo đó,
từ ngày 1/9 đến 30/9, sẽ đồng loạt
triển khai trên 20 tỉnh, thành phía
Nam các hoạt động tuyên truyền,
diệt muỗi, diệt lăng quăng, dẹp
vật dụng chứa nước để ngăn
muỗi sinh sản. Thủ tướng Chính
phủ cũng vừa chỉ
đạo Bộ Y tế
xuất cấp không thu tiền 22.500
chai thuốc Dextran 40/Nacl
thuộc hàng dự trữ quốc gia cho
các cơ sở khám chữa bệnh công
lập trên toàn quốc phục vụ công
tác điều trị bệnh sốt xuất huyết
cho nhân dân. Bộ Y tế chịu trách
nhiệm hướng dẫn, chỉ đạo các cơ
sở khám chữa bệnh quản lý và
sử dụng số thuốc được cấp theo
đúng quy định hiện hành. 
Bệnh sẽ diễn biến phức
tạp
Theo số liệu của Cục Y tế
dự phòng, tính đến đầu tháng
8/2011, cả nước đã có 32.500
ca mắc TCM (81 ca tử vong)
trên 52 tỉnh thành phố (tháng
cao điểm có hơn hai ngàn
ca mắc). Bệnh tập trung cao
nhất chủ yếu ở 17 tỉnh miền
Nam và miền Trung. Hai địa
phương có số ca mắc và tử
vong cao nhất là TP.HCM và
Đồ
ng Nai.
Theo dự báo, bệnh TCM sẽ
diễn biến phức tạp trong những
tháng tới, dịch có thể lây lan ra
nhiều tỉnh, thành phố vì hiện
tại chưa có vắc xin phòng
bệnh cũng như không có thuốc
điều trị đặc hiệu; bệnh lây theo
đường tiêu hóa và qua tiếp xúc
trực tiếp, đặc biệt tỷ lệ người
lành mang mầm bệnh cao.
Bệnh chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổ
i,
đây là lứa tuổi đang đi nhà trẻ,
mẫu giáo nên số ca mắc có thể
gia tăng trong tháng tới khi
năm học mới khai giảng.
Cùng với dịch bệnh TCM thì
bệnh sốt xuất huyết đang bùng
phát tại các tỉnh phía Nam. Theo
thống kê mới nhất của Bộ Y tế,
từ đầu năm đến nay cả nước có
hơn 22.200 trường hợp mắc sốt
xuất huyết, trong
đó 21 người tử
vong. Đáng nói là lâu nay dịch
sốt xuất huyết thường xuất hiện
nhiều ở các tỉnh miền Trung và
phía nam, nhưng nay cũng đang
có dấu hiệu lan rộng ra phía
TIN TỨC - SỰ KIỆN NGÀNH Y TẾ
TIN TỨC - SỰ KIỆN NGÀNH Y TẾ
Điều trị cho trẻ mắc bệnh tay-chân-miệng tại BV Nhi đồng 1. TP.HCM Ảnh: TL
Cán bộ y tế dự phòng huyện Thới
Bình (Cà Mau) hướng dẫn vệ sinh lu
nước phòng bệnh sốt xuất huyết
Ảnh:CĐ
B
ệnh tay-chân-miệng là bệnh truyền
nhiễm nguy hiểm đối với trẻ em dưới
5 tuổi, đang có tốc độ lây lan nhanh,
gây nguy hại rất lớn đến sức khỏe và tính
mạng của trẻ nhỏ. Từ đầu năm 2011 đến
nay, cả nước đã ghi nhận 32.588 trường hợp
mắc tay-chân-miệng tại 52 địa phương,
trong đó đã có 81 trường hợp tử vong tại
17 tỉnh, thành phố, hiện tập trung chủ yếu
ở các tỉnh, thành phố khu vực miền Nam và
đang có xu hướng lan rộng, trong khi một
số địa phương chưa thực sự tập trung triển
khai quyết liệt các biện pháp phòng chống
dịch; các biện pháp tuyên truyền vận động
thực hiện vệ sinh phòng bệnh chưa hiệu
quả. Trước tình trạng trên, để sớm khống
chế và ngăn chặn bệnh tay-chân-miệng
ngày 18-8-2011, Thủ tướng Chính phủ đã
có Công điện số 1439/CĐ-TTg yêu cầu Bộ Y
tế chỉ đạo hệ thống y tế theo dõi chặt chẽ
tình hình dịch, tham mưu kịp thời cho cấp
ủy, chính quyền tổ chức triển khai các hoạt
động phòng, chống dịch, không để dịch
bùng phát, lan rộng, kéo dài. Chỉ đạo các cơ
sở khám bệnh, chữa bệnh chuẩn bị đầy đủ
cơ số thuốc, phương tiện điều trị và giường
bệnh, tổ chức tốt phân loại bệnh nhân, phân
tuyến điều trị để kịp thời tiếp nhận điều trị
sớm bệnh nhân, hạn chế tối đa biến chứng
và tử vong do bệnh tay-chân-miệng.
Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban
nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ
Thông tin và Truyền thông; Ủy ban Trung
ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng các
đoàn thể nhân dân tích cực và chủ động
tham gia cùng chính quyền các cấp và
ngành Y tế thực hiện có hiệu quả các hoạt
động phòng, chống bệnh tay-chân-miệng,
bảo vệ sức khoẻ và tính mạng nhân dân.
PV
Phối hợp ngăn
chặn bệnh tay -
chân -miệng
Ngày 15/8, tại thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Y tế tổ
chức Hội nghị tăng cường phòng chống bệnh tay -
chân - miệng (TCM) và triển khai Chiến dịch phòng
chống bệnh sốt xuất huyết cho các tỉnh, thành
phố khu vực phía Nam. Bộ trưởng Bộ Y tế, PGS.
TS. Nguyễn Thị Kim Tiến chủ trì Hội nghị. Tham dự
Hội nghị có GS.TS. Trịnh Quân Huấn, Thứ trưởng
Bộ Y tế, đại diện lãnh đạo các Vụ, Cục, Trung tâm
của Bộ Y tế, các bệnh viện tại thành phố HCM, Sở
Y tế, Trung tâm Y tế dự phòng của 20 tỉnh/thành
phố khu vực phía Nam, cùng đại diện Tổ chức Y tế
Thế giới, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch
bệnh (CDC) Hoa Kỳ.
Tập trung tăng cường trách nhiệm
của y tế và chính quyền cơ sở
Chỉ đạo của Bộ Y tế trong phòng chống bệnh TCM và sốt xuất huyết

THU HÀ
26
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
27
SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
Tại sao tắc và biểu hiện?
Tắc lệ đạo bẩm sinh thường
do các nguyên nhân sau:
Không có điểm lệ: Trẻ sẽ luôn
bị chảy nước mắt và viêm kết
mạc kéo dài.
Rò túi lệ bẩm sinh: Vùng da
gần góc trong của mắt có lỗ rò
nhỏ gây chảy nước mắt qua lỗ rò
này.
Tắc ống lệ mũi bẩm sinh: Đây
là trường hợp thường gặp nhất
xảy ra
ở khoảng 5% trẻ sơ sinh
12-20 ngày tuổi. Bệnh có thể xảy
ra ở một hoặc hai bên mắt, thỉnh
thoảng gây ra triệu chứng chảy
nước mắt sống, nếu bị thường
xuyên và kéo dài có thể tạo ra mủ
nhầy, viêm kết mạc mắt, sưng túi
lệ.
Nguyên nhân của tắc ống lệ
mũi bẩm sinh còn do quá trình
hình thành lệ đạo trong bào thai
chưa hoàn chỉnh nên ở đầu dưới
của ống lệ mũi còn lại màng tắc,
trong một số trường hợp khác thì
lại do biến dạng ống xương của
ống lệ mũi.
Khi tắc lệ đạo, vùng góc trong
mắt có thể nề nhẹ, căng hơn. Nếu
quá trình tắc kéo dài, đặc biệt là
tắc ở ống lệ mũi nếu không được
điều trị có thể gây ra viêm túi lệ
mạn tính. Nước mắ
t bị ứ đọng tại
túi lệ có thể gây ra nhiễm trùng tại
đường lệ, túi lệ bị viêm, có nhầy
mủ. Ấn vào vùng này có nhầy mủ
trào ra ở khóe mắt, gây áp xe tại
túi lệ, thậm chí gây dò, thoát mủ
ra ngoài da, đau nhức nhiều, vùng
góc trong mắt sưng nề, tấy đỏ.
Điều trị theo nguyên nhân
và độ tuổi
Điều trị tắc lệ đạo bẩm sinh
sẽ được thực hi
ện theo độ tuổi và
nguyên nhân gây tắc lệ đạo. Nếu
nguyên nhân do không có điểm
lệ do màng ngăn ở điểm lệ thì có
thể rạch làm thông lệ đạo. Nếu
nguyên nhân do rò túi lệ thì điều
trị bằng cách phẫu thuật đóng lỗ
dò. Nếu nguyên nhân do tắc ống
lệ mũi bẩm sinh thì tùy theo độ
tuổi các bác sĩ sẽ có chỉ định điều
trị phù hợp.
Đố
i với trẻ dưới 3 tháng tuổi,
việc điều trị chủ yếu là mát-xa
túi lệ, lau mí với nước muối sinh
lý, nếu như có nhầy mủ thì dùng
thêm kháng sinh nhỏ mắt theo chỉ
định của bác sĩ.
Đối với trẻ 3-12 tháng, điều
trị bằng cách bơm rửa lệ đạo, kết
hợp kháng sinh tại chỗ và thông
lệ đạo. Tuy nhiên, việc thông lệ
đạo chỉ được thự
c hiện sau khi
bơm rửa day nắn vùng túi lệ và
sử dụng kháng sinh không hiệu
quả.
Đối với trẻ trên 1 tuổi, phương
pháp bơm thông lệ đạo thường
không hiệu quả nên cần cho trẻ đi
khám để đánh giá việc phẫu thuật
nối thông túi lệ mũi.
Đối với trẻ sơ sinh khi phát
hiện thấy trẻ bị chảy nước mắt
sống hoặc thường th
ấy đọng
nước ở khe mi cha mẹ nên đưa trẻ
đi khám ngay để các bác sỹ xác
định chính xác nguyên nhân chảy
nước mắt, loại trừ các nguyên
nhân khác như glôcôm bẩm sinh,
viêm trong mắt và có biện pháp
điều trị phù hợp. 
Tắc lệ đạo
bẩm sinh
Lệ đạo là hệ thống đường dẫn nước mắt đi từ
vùng hố lệ đến khe mũi dưới. Nước mắt vào lệ
đạo qua điểm lệ, chảy trong lệ quản, túi lệ, ống
lệ mũi và chảy vào vùng mũi họng qua khe
mũi dưới. Tắc lệ đạo bệnh lý thường gặp ở trẻ
sơ sinh (nhất là trẻ thiếu tháng). Khi bị tắc lệ
đạo, nước mắt sẽ bị ứ đọng và gây chảy nước
mắt nhiều, đôi khi kèm theo mủ và nhầy. Nếu
để lâu không điều trị sẽ gây đau nhức, viêm
nhiễm tái đi tái lại rất nguy hiểm.

Bác sĩ THU LAN
T
ình trạng biếng ăn gặp khá
thường xuyên ở trẻ nhỏ từ
1 - 3 tuổi. Biếng ăn không
những gây thiếu dinh dưỡng, rối
loạn tăng trưởng mà còn dẫn đến
các biến chứng lâu dài. Chưa có
một định nghĩa nào về sự biếng ăn,
tuy nhiên trẻ mắc phải tình trạng
này thường ăn rất ít, chỉ ưa thích
một vài loại thức ăn nhất đị
nh và
tránh thử món ăn mới. Có khá nhiều
nguyên nhân khác nhau dẫn đến
chứng biếng ăn ở trẻ, bao gồm các
yếu tố tâm sinh lý như: không ngon
miệng; sự ảnh hưởng từ những giai
đoạn tăng trưởng (trẻ ham chơi
không chịu ăn, thiếu vận động ở
trẻ lớn); do chế độ ăn không phù
hợp, ăn không đúng theo lứa tuổi;
do bệnh lý (nhiễm khuẩ
n, thiếu vi
chất, đặc biệt là chất kẽm ), do
dùng thuốc không phù hợp (dùng
thuốc kháng sinh kéo dài, men tiêu
hóa, khuẩn ruột kéo dài, ). Do đó,
muốn rõ nguyên nhân, các bậc phụ
huynh nên đưa trẻ đến các bác sĩ
chuyên khoa để được khám, đánh
giá về tình trạng dinh dưỡng, chẩn
đoán xác định đúng nguyên nhân
và có hướng điều trị thích hợp.
Hầu hết các bậc cha mẹ cho
rằng, trẻ biếng ăn chỉ ảnh hưở
ng
đến thể trạng như chiều cao và
cân nặng. Nhưng thực tế, biếng ăn
có thể dẫn đến những ảnh hưởng
không mong muốn cho trẻ như
chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng.
Biếng ăn cũng dẫn đến tình trạng
mất cân đối các vi chất dinh dưỡng
cần thiết cho sự phát triển của trẻ;
rối loạn tăng trưởng; ảnh hưởng
trực tiếp đến tư duy trí tuệ, tâm sinh
lý và tính cách của trẻ.
Để khắc phục chứng biếng ăn
ở trẻ, các bậc phụ huynh cần bổ
sung chế độ dinh dưỡng, chế độ ăn
của trẻ phù hợp với từng độ tuổi,
từng giai đoạn phát triển. Chẳng
hạn, khi trẻ chưa mọc đủ răng, phụ
huynh phải chọn những th
ức ăn
lỏng, mềm, dễ tiêu hóa. Các bậc
phụ huynh phải tạo cho trẻ chế độ
ăn đầy đủ, cân đối các chất dinh
dưỡng.
Thức ăn được chia thành 4
nhóm và trẻ cần được ăn đủ cả
4 nhóm này trong từng bữa ăn:
nhóm bột đường (gạo, khoai,
ngô, ); nhóm chất đạm (thịt, cá,
trứng, sữa, cua, tôm, đậu, ); nhóm
chất béo (dầu ăn, mỡ, vừng, lạc, );
nhóm vitamin và ch
ất khoáng (rau,
quả, ). Bên cạnh đó, thực đơn và
khẩu phần ăn của trẻ cần phải đa
dạng, phong phú để kích thích trẻ
thèm ăn. Ngoài 3 bữa ăn chính
trong ngày, phụ huynh nên chú ý
đến những bữa phụ. Chẳng hạn
như trẻ 6-12 tháng, ngoài sữa mẹ,
cho trẻ ăn thêm ít nhất 3 bữa bột/
ngày; trẻ 12-24 tháng, ngoài sữa
mẹ, cho trẻ ăn thêm 5 bữa bột/ngày
(3 bữa cháo chính và bữa phụ
hoa
quả, sữa hoặc bánh); trẻ từ 2-5 tuổi,
ngoài 3 bữa cơm chính với gia đình,
cho trẻ ăn thêm 2 bữa phụ hoa quả,
sữa hoặc bánh. Cần lưu ý, trẻ cần
ăn nhiều bữa trong một ngày vì dạ
dày của trẻ nhỏ chứa được ít thức
ăn nhưng nhu cầu về năng lượng
và phát triển của trẻ lại rất lớn. 
Biếng ăn là một tình trạng khá phổ biến hiện nay ở trẻ
em. Mặc dù đây không phải là một căn bệnh nhưng
nếu tình trạng biếng ăn kéo dài sẽ dẫn đến hậu quả
nghiêm trọng về mặt thể chất ở trẻ.
Tạo chế độ ăn phù hợp, đủ chất dinh dưỡng để tránh trẻ biếng ăn. Ảnh: MH
Khắc phục chứng biếng ăn ở trẻ

Bác sĩ HỒNG HẠNH
28
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
29
Ở NƠI KHÔNG CÓ THẦY THUỐC
SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
K
hi trẻ bị tiêu chảy cần
thiết phải đưa đến cơ sở
y tế để được các bác sĩ
chuyên khoa khám và điều trị.
Phần lớn trẻ bị tiêu chảy nhẹ có
thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn
của bác sĩ. Khi đó những người
trong gia đình, nhất là cha mẹ nếu
biết chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ
đúng cách kết hợp v
ới dùng thuốc
theo đúng hướng dẫn của bác sĩ sẽ
giúp trẻ mau khỏi bệnh và nhanh
chóng phục hồi sức khỏe.
Để chăm sóc trẻ bị tiêu chảy
đúng cách, cần thực hiện như
sau:
Bù nước: Trẻ bị tiêu chảy sẽ
bị mất nước. Cơ thể thiếu nước
sẽ dẫn đến rối loạn điện giải gây
nhiều bi
ến chứng nghiêm trọng.
Do đó cần cho trẻ uống nhiều
nước hơn thường ngày để phòng
ngừa mất nước do tiêu chảy. Nếu
trẻ đang được nuôi hoàn toàn bằng
sữa mẹ thì chỉ cần cho trẻ bú nhiều
lần hơn và uống nước chín là đủ.
Đối với trẻ lớn hơn thì cần cho
trẻ uống thêm các loại nước sau:
nước canh, nước cháo, sữa đậu
nành, s
ữa chua, nước trái cây như
cam vắt (không thêm hoặc thêm
rất ít đường), nước dừa tươi, nước
chín. Cần tránh các loại nước giải
khát có ga, nước ép trái cây quá
ngọt gây khó tiêu, đầy bụng. Cho
trẻ uống dung dịch ORESOL để
bù lại số lượng nước và các chất
điện giải (muối) bị mất qua phân
pha và dùng theo đúng hướng dẫn
ghi trên gói thuốc.
Về thực phẩm: Trẻ bị tiêu chảy
thườ
ng biếng ăn do cơ thể mệt
mỏi, do đó cha mẹ cần chú ý chế
biến các món ăn dưới dạng lỏng,
mềm như súp, cháo như cháo thịt
gà, thịt lợn nạc nấu với cà rốt,…
và phải kiên nhẫn cho trẻ ăn chậm,
ăn nhiều bữa nhỏ nếu trẻ buồn
nôn, nôn, khoảng cách giữa các
bữa ăn khoảng 2 giờ 1 lần. Thực
phẩm dùng cho tr
ẻ vẫn cần đảm
bảo đủ 4 nhóm thực phẩm thông
thường như: bột, béo, đạm, rau.
Thức ăn phải được nấu chín, sử
dụ ng nướ c sạ ch, thự c phẩ m sạ ch
có nguồ n gố c rõ rà ng và đượ c bả o
quả n đú ng quy cá ch, rử a tay trướ c
khi chuẩ n bị thứ c ăn và trướ c khi
cho trẻ ăn để đảm bảo vệ sinh.
Cần chú ý: Không cho trẻ
u
ống thuốc “cầm” tiêu chảy, hoặc
ăn lá ổi, hồng xiêm xanh,… các
chất thải dễ ứ đọng lại đường tiêu
hóa dẫn đến bệnh kéo dài và nặng
thêm. Tuyệt đối không được tự
ý sử dụng thuốc kháng sinh khi
chưa có chỉ định của bác sĩ. Theo
dõi trẻ nếu thấy có dấu hiệu: sốt,
tiêu chảy quá 2 ngày không giảm,
phân có lẫn máu, nôn, có dấu hiệu
mất nước như: da nhăn, m
ắt lõm,
lừ đừ, cần đưa ngay đến cơ sở y
tế để được điều trị kịp thời. 
Chăm sóc trẻ bị
tiêu chảy tại nhà

Bác sĩ TRỌNG NGHĨA
Cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ ăn như cháo, súp.
Bác sĩ NGUYỄN VĂN TUẤN
U
ng thư dương vật thường phát sinh trong rãnh
qui đầu hoặc trên quy đầu rồi nhanh chóng
làm cho bao quy đầu không kéo lên được.
Ung thư di căn theo đường bạch huyết vào các hạch
ở bẹn và sau bìu. Các hạch thường sưng tấy rất to,
lúc đầu mềm và đau do nhiễm khuẩn. Sau đó hạch to,
cứng và không di động. Hạch có thể ăn lan ra ngoài da
và bị loét, có khi ăn sâu xuống dưới, vào mạch máu,
gây chảy máu nhiều. 70 – 80% trường hợp bị ung thư
d
ương vật phải cắt bỏ.
Những yếu tố thuận lợi dẫn tới ung thư
Hẹp bao quy đầu: Hầu hết bệnh nhân ung thư
dương vật có tật hẹp bao quy đầu. Hẹp bao quy đầu
không gây ung thư trực tiếp nhưng tạo điều kiện viêm
mạn tính niêm mạc bao quy đầu và quy đầu. Viêm kéo
dài nhiều năm làm biến dị tế bào niêm mạc chuyển
biến thành ung thư.
Bệnh sùi mào gà đường sinh dục do nhiễm virus
Human Papilloma (HPV): Ở nam giới, sùi mào gà
thường gặp ở rãnh quy đầu, bao da và thân dương vật,
có khi thấy ở miệng sáo, phần đầu của niệu đạo trước,
da bìu. Thông thường bệnh không biểu hiện nhanh lại
không gây đau đớn cho người bệnh nên rất khó tự phát
hiện. 15% trong số những người mắc bệnh này có các
khối u phát triển theo hướng loạn sản tế bào, phá vỡ
màng đ
áy có nguy cơ trở thành tiền ung thư là rất cao.
Ngoài ra, các nguyên nhân như có các khối u lành
tính ở dương vật (như u mạch máu), các bệnh lây
truyền qua đường tình dục (như bệnh, giang mai …)
cũng là những yếu tố có thể dẫn đến ung thư dương
vật.
Dấu hiệu nhận biết
Dấu hiệu phát hiện sớm ung thư dương vật là: nốt
sùi nhỏ, dễ chảy máu khi vệ sinh hoặc khi quan hệ tình
dục, hoặc có dạng một mảng màu trắng hoặc hồng ở
dương vật. Những dấu hiệu này dễ nhầm lẫn với các
bệnh lây truyền qua đường tình dục, do đó khi phát
hiện dương vật có những dấu hiệu này, bệnh nhân nên
đi khám ở các bác sĩ chuyên khoa. Việc điều trị phụ
thuộc nhiều vào giai đoạn bệnh. Ở giai đoạn sớm, sang
thươ
ng nhỏ, chủ yếu ở bao qui đầu thì có thể được cắt
rộng và bảo tồn được dương vật mà chi phí điều trị
ung thư dương vật thấp. Còn ở giai đoạn muộn, khi có
di căn hạch bẹn bắt buộc phải xạ trị, chi phí sẽ tăng cao
hơn rất nhiều, chưa kể ảnh hưởng đến việc duy trì khả
năng sinh sản và ả
nh hưởng đến quan hệ vợ chồng.
Để phòng ung thư dương vật
Phải giữ vệ sinh tốt cho cơ quan sinh dục, ở trẻ nhỏ
cần theo dõi phát hiện sớm hẹp bao quy đầu để có biện
pháp can thiệp kịp thời. Nên áp dụng các biện pháp
quan hệ tình dục an toàn, nhất là với các đối tượng
có nguy cơ mang mầm bệnh HPV cao. Cần điều trị
triệt để các vết loét trợt và các kh
ối u lành tính khác ở
dương vật. 
Ung thư dương vật chiếm 6 - 8% tổng
số các bệnh ung thư. Ung thư dương
vật xuất hiện ở nhiều lứa tuổi, nhưng
hay gặp ở tuổi trung niên (40 - 60 tuổi).
Bệnh dễ phát hiện, ở giai đoạn sớm việc
chẩn đoán, và điều trị không quá khó
khăn. Tuy nhiên, do tâm lý còn e ngại
nên nhiều người đến bệnh viện muộn
(khi đã có các biến chứng: tắc đường
niệu đạo, lở loét, đau đớn, nhiễm khuẩn
tại vùng hạch di căn, chảy máu…), dẫn
đến kết quả điều trị kém, phải cắt bỏ
dương vật
Ung thư dương vật
Công trình nghiên cứu của ThS-BS Phạm Hùng Cường trên
171 bệnh nhân bị ung thư dương vật đã điều trị tại khoa
Ngoại 2, Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh từ
năm 2008 đến 2009 cho thấy: Độ tuổi bị ung thư dương vật
cao nhất là 41-52; thời gian khởi bệnh nhiều nhất là 9-13
tháng; 86% bệnh nhân nhập viện muộn; 66% người bệnh
bị cắt một phần dương vật khi điều trị, 18% bị cắt bỏ hoàn
toàn và 9% bệnh nhân buộc phải cắt bỏ hoàn toàn cơ quan
sinh dục; tỉ lệ sống sau điều trị trên 2 năm là 77%.
Tiêu chảy là một bệnh rất phổ biến ở trẻ, với biểu hiện
trẻ đi ngoài phân lỏng hơn bình thường, đi nhiều lần
(trên 3 lần mỗi ngày). Tiêu chảy có thể do bệnh lý của
hệ tiêu hóa, do vi rút, nhiễm khuẩn E. coli,… cũng có
thể là biến chứng đi kèm của viêm đường hô hấp hoặc
do dùng thuốc.
Hẹp bao quy
đầu là một yếu
tố nguy cơ gây
ung thư
dương vật.
Ảnh: KH
30
SỨC KHỎE
&&

ĐỜI SỐNG
31
T
heo bác sĩ Nguyễn Trung
Nhân, Phó Giám đốc Sở
Y tế Cà Mau: Tỷ lệ người
nhiễm lao/HIV (nhiễm cùng lúc
bệnh lao và HIV) của tỉnh từ năm
2001 đến nay ngày một gia tăng.
Năm 2001, toàn tỉnh chỉ ghi nhận
được 4 trường hợp trên tổng số
1.320 bệnh nhân lao, chiếm
0,3%. Đến năm 2009, tỷ lệ này
đã lên đến 2,1%, tức 26/1.329
bệnh nhân lao. Riêng từ đầu
năm 2011 đến nay đã phát hiện
được 5 trường h
ợp. Thực hiện
chương trình lồng ghép lao/HIV,
hiện toàn tỉnh có 4 phòng xét
nghiệm HIV tự nguyện và phát
triển 2 phòng tư vấn xét nghiệm
HIV cho bệnh nhân lao. Những
phòng xét nghiệm HIV cho bệnh
nhân lao đóng vai trò quan trọng
trong việc giúp những đối tượng
bị nhiễm HIV/AIDS nhận thức
được đầy đủ nguy cơ họ có thể bị
mắc bệnh lao và ngược lại.
Nhờ có sự phối hợp và triển
khai đồ
ng bộ giữa các cơ sở chẩn
đoán, điều trị lao và HIV mà năm
vừa qua toàn tỉnh đã thực hiện tư
vấn, xét nghiệm HIV cho khoảng
2.230 bệnh nhân, trong đó có
128 trường hợp HIV dương tính.
Trong số này có 15 trường hợp
được đăng ký điều trị lao. Những
bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS đều
được tầm soát lao theo đúng quy
định của Dự án phòng chống
lao quốc gia. Khi đó, bệnh nhân
đượ
c phát hiện HIV dương tính
đều được chuyển đến các phòng
khám ngoại trú dành cho bệnh
nhân HIV/AIDS.
Nguyên tắc phối hợp trong
chẩn đoán, điều trị và quản lý
người bệnh lao/HIV gồm: Lồng
ghép các hoạt động phòng,
chống lao với phòng, chống
HIV/AIDS ở tất cả các khâu, từ
khám phát hiện, điều trị và quản
lý người bệnh (bao gồm cả việc
lập kế hoạch, kiểm tra, giám sát
và
đánh giá) tại tất cả các tuyến
từ Trung ương đến địa phương.
Người bệnh lao được tư vấn
để tự nguyện xét nghiệm phát
hiện HIV và người nhiễm HIV
cần được sàng lọc để phát hiện
sớm bệnh lao. Những người bị
nhiễm HIV và lao đều được hỗ
trợ tư vấn, điều trị miễn phí theo
Chương trình mục tiêu quốc gia
v
ề HIV và lao. Do đó, bất kỳ ai
nghi ngờ mình nhiễm bệnh thì
nên đến các cơ sở y tế, phòng
xét nghiệm HIV và phòng xét
nghiệm HIV cho bệnh nhân lao
để nhận được sự hỗ trợ kịp thời,
được khám và điều trị tốt nhất.
Chương trình phối hợp điều trị
lao/HIV ở Cà Mau đã giúp người
bệnh được tầm soát và chăm sóc
tốt hơn. Hướng tới giảm tử
vong,
giảm mắc lao và cải thiện chất
lượng sống ở người bệnh đồng
nhiễm lao/HIV. Người bệnh lao
sẽ giảm được gánh nặng HIV, và
ngược lại người nhiễm HIV cũng
phòng tránh được bệnh cơ hội rất
thường găp như lao. 
T
heo số liệu thống kê của
Trạm Y tế xã Hua Nà, 6
tháng đầu năm 2011 toàn
xã có 36 ca sinh nhưng đã có tới 24
ca lựa chọn cách sinh con tại nhà.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề
trên, chị Phùng Thị Hằng – nữ hộ
sinh trạm y xã cho biết: “Việc sinh
con tại nhà rất nguy hiểm. Nếu gặp
phải trường hợp sinh không thuận,
sản phụ sẽ dễ bị băng huyết hoặc
không đả
m bảo sự vô trùng, có thể
bị nhiễm trùng… Hơn nữa, sau khi
sinh, sức khỏe bà mẹ còn rất yếu,
nếu sinh tại bệnh viện hoặc trung
tâm y tế thì có bác sĩ theo dõi sẽ
đảm bảo hơn cho sức khỏe của sản
phụ. Hiện nay tại Trạm y tế cũng
đã được trang bị đầy đủ các thiết bị
y khoa như: bộ đỡ đẻ, bộ kiểm tra
cổ
tử cung, bộ hồi sức sơ sinh… để
hạn chế các tình huống xấu xảy ra
đối với sản phụ”.
Mặc dù cán bộ y tế và cán bộ
dân số thường xuyên xuống thôn,
bản để vận động, tuyên truyền phụ
nữ trong thời kỳ mang thai nên đi
khám thai định kỳ nhưng đa số chị
em vẫn còn tâm lý e ngại nên không
ít trường hợp thai nhi yếu, sinh khó
ảnh hưởng sức kh
ỏe về sau.
Trạm y tế cũng thường xuyên
kết hợp với chính quyền, đoàn
thể tuyên truyền sâu rộng tới 9
thôn, bản để bà con thay đổi nhận
thức. Bên cạnh đó, trong khi tuyên
truyền về biện pháp kế hoạch hóa
gia đình, nhất là các đợt triển khai
chiến dịch luôn chú trọng tuyên
truyền, tư vấn cho phụ nữ độ tuổi
sinh đẻ cách chăm sóc sức khỏe
sinh s
ản, cách chăm sóc thai nhi
và sự an toàn khi sinh tại Trạm Y
tế xã. Đối với những trường hợp
sinh khó thì hướng dẫn cho chị em
chuyển lên các bệnh viện tuyến
trên.
Chị Lò Thị Thanh, người vừa
được bà đỡ giúp “vượt cạn” thành
công. Dù sức khỏe đã ổn định song
khuôn mặt vẫn còn nhợt nhạt vì
mất nhiều máu. Chị Thanh cho
biết: “Lần đầu mang thai, tôi rất lo
lắng nhưng do phong tục t
ập quán
cộng với tâm lý chủ quan không
nhớ chính xác ngày sinh, đến khi
đau bụng thì gia đình gọi bà đỡ
trong bản đến giúp”. Được biết
trong quá trình sinh, chị gặp phải
tình huống nguy hiểm là sau khi
sinh rau không bong ra được. Gia
đình phải chuyển chị lên Trung tâm
Y tế huyện để các bác sĩ điều trị.
Vì vậy, các sản phụ nên đến
các cơ sở y tế để sinh đảm bảo an
toàn cho mẹ và con. Ngoài ra, sản
phụ sau khi sinh t
ại nhà sẽ không
được chăm sóc, vệ sinh cẩn thận
dễ dẫn đến bị viêm nhiễm, việc
sinh con tại nhà sẽ tiềm ẩn rất
nhiều nguy hiểm đến tính mạng
của cả mẹ và con. Hy vọng với sự
tận tâm của các cán bộ y tế xã sẽ
giúp bà con thay đổi tập quán và
nâng cao nhận thức, nên sinh con
tại cơ sở y tế để đảm bảo an toàn
cho mẹ và con. 
Y TẾ CƠ SỞ
Y TẾ CƠ SỞ
Phối hợp điều trị lao/HIV ở Cà Mau
Lai Châu
Người bệnh được tiếp
cận dịch vụ chăm sóc tốt
Tình trạng một người bệnh cùng nhiễm cả HIV và bệnh
lao do nhiễm trùng cơ hội có xu hướng gia tăng. Thực
trạng này không chỉ là hiểm họa lớn cho người bệnh mà
còn gây nhiều khó khăn trong điều trị. Quy trình phối
hợp trong chẩn đoán, điều trị người bệnh lao/HIV do Bộ
Y tế ban hành là cơ hội để người bệnh tiếp cận được với
các dịch vụ chăm sóc tốt nhất.
Cán bộ Trạm Y tế xã Hua Nà tuyên truyền cho phụ nữ bản Lán Đăn về cách chăm
sóc thai nhi và sự an toàn khi sinh tại các cơ sở y tế. Ảnh: TL
Xét nghiệm HIV tại Phòng khám ngoại trú TP.Cà Mau (Cà Mau).
Sinh con tại nhà - Liều với tính mạng

Bài và ảnh: ĐẶNG DUẨN

HÀ TĨNH
Xã Hua Nà, Than Uyên – Lai Châu với gần 100% là dân
tộc Thái nên từ lâu nay, thay vì đi trạm y tế hay trung
tâm y tế, đa số các sản phụ đều tự sinh ở nhà hoặc nhờ
bà đỡ thôn bản giúp. Tình trạng trên là do phong tục,
tập quán cộng với sự chủ quan của các bà mẹ… nên
nhiều sản phụ đành liều với chính tính mạng của cả
mẹ và con.

Xem chi tiết: 91530_mien nui16