Tiểu luận Lịch sử đảng
phỏt trin cụng nghip ca t nc, trỡnh trang b k thut, trỡnh t ch ca nn
kinh t cng nh trỡnh tng nng sut lao ng xó hi v mc hiu qu ca sn xut.
C cu ngnh cụng nghip cú vai trũ quan trng trong vic phỏt huy v trớ ch o ca
cụng nghip. Do ú, k hach c cu ngnh cụng nghip l mt b phn trng yu trong
k hoch húa cụng nghip . Vỡ vy k hoch húa kinh t ngnh cụng nghip cn phi cú
s nhn thc y v cỏc nhõn t nh hng n c cu ngnh cụng nghip.
Cỏc nhõn t nh hng n c cu ngnh cụng nghip ú l:
- Nhõn t nh hng quyt nh l tin b KHKT. Nhõn t ny lm xut hin
cỏc ngnh sn xut cụng c lao ng mi, lm xut hin nhiu ngnh hin i nh: ch to
cụng c, sn xut phng tin t ng húa , sn xut mỏy vụ tuyn, sn xut vt liu cao
cp.
- Trỡnh v tớnh cht phỏt trin ca cụng nghip th hin mi quan h gn
bú lõu i gia hai ngnh sn xut vt cht quan trng trong nn kinh t. Nụng nghip
cung cp lng thc, thc phm, lao ng, nguyờn liu cho cụng nghip v l th trng
tiờu th sn phm cho cụng nghip.
- C cu ngnh cụng nghip ph thuc vo tỡnh hỡnh ti nguyờn thiờn nhiờn ca
t nc. Nhõn t ny to iu kin tiờn quyt hay hn ch vic hỡnh thnh cỏc ngnh cụng
nghip - Trờn c s ú xõy dng mt c cu cụng nghip phong phỳ v cng th hin
c tớnh riờng bit, tớnh mi nhn ca cụng nghip mt nc.
- iu kin lch s kinh t xó hi s li nhng c im riờng v c cu cụng
nghip mi nc, ng thi cng to ra nhng thay i c cu cụng nghip trong thi k.
Phong tc, tp quỏn, truyn thng sn xut cụng nghip mi nc cng c th hiờn rừ
nột trong c cu. Nhõn t ny tỏc ng giỏn tip qua nhu cu v l nhu cu cú kh nng
thanh toỏn ca dõn c.
- Trỡnh phõn cụng lao ng quc t , tớnh a dng ca nhu cu, s khỏc nhau
v diu kin thun li trong sn xut cỏc nc ũi hi bt k nn kinh t no cng cn cú
s trao i kt qu hot ng lao ng, Chớnh vỡ vy cn phi m rng .
- Mi liờn h kinh t gia cỏc nc, m rng th trng th gii.
Cỏc nhõn t trờn to thnh mt h thng phc tp cú quan h mt thit vi nhau
v ng thi phỏt huy tỏc dng nh hng i vi c cu ngnh cụng nghip. Quỏ trỡnh
xõy dng v phỏt trin cụng nghip nc ta cng l quỏ trỡnh ci tin c cu cụng nghip
núi chung v c cu ngnh cụng nghip núi riờng.
ii/ quan Im ca ng ta v vn cụng nghip qua cỏc k i hi.
Thc tin lch s ó ch rừ rng th tiờu tỡnh trng nghốo nn, lc hu, khai thỏc ti
u cỏc ngun lc v cỏc li th, bo m nhp tng trng nhanh v n nh, gii quyt
c bn cỏc vn kinh t - xó hi cp bỏch, Con ng t c nhanh nht l cụng
nghip húa (CNH). S nghip CNH nc ta c bt u t nm l960, t i hi ng
ton quc ln th III (9/1960). ng ó khng nh: nhim v trung tõm ca c thi k
quỏ min Bc nc ta l CNH XHCN m mu cht l phỏt trin nn cụng nghip
nng
(1)
v ch trng CNH l Xõy dng mt nn kinh t XHCN cõn i v hin i, kt
hp cụng nghip vi nụng nghip, ly nụng nghip lm nn tng, u tiờn phỏt trin cụng
nghip nng mt cỏch hp lý ng thi ra sc phỏt trin cụng nghip v cụng nghip
nh
(2)
. Chin lc ny c cng c v b sung qua cỏc thi k i hi IV (12/1976)
(1)
ng Lao ng Vit Nam . Ngh quyt i hi i biu to n qu c ln III, 1960.
(2)
ng Lao ng Vit Nam . Ngh quyt i hi i biu to n qu c ln III, 1960.
Tiểu luận Lịch sử đảng
V(1981) v cỏc hi ngh trung ng, i hi ng. thc hin chin lc ny, chỳng ta
ó tp trung mi ngun lc trong nc v nc ngoi, chỳng ta ó tp trung mi ngun lc
trong nc v nc ngoi, tranh th s vin tr v giỳp ca cỏc nc bn XHCN chỳ
trng mt khong thi gian chỳng ta ó hỡnh thnh c mt nn kinh t a ngnh, cú cỏc
ngnh quan trng nh c khớ, luyn kim, in nng, khai thỏc than
i hi ng ton quc ln th IV (12/1976) ra ng li: xõy dng kinh t
XHCN, xõy dng c s vt cht - k thut ca CNXH, a nn kinh t t sn xut nh lờn
sn xut ln; u tiờn phỏt trin cụng nghip nng mt cỏch hp lý, xõy dng cụng nghip
vi nụng nghip c nc thnh c cu kinh t cụng-nụng nghip
(3)
.
Sau nm 1975 thng nht t nc do vy ũi hi phi cú chin lc CNH thớch hp
hn. Nhng thc t, ng li CNH do ng ra vn gi nguyờn. Do ch trng nụn
núng ch quan duy ý chớ v vi sai lm trong cụng tỏc ch o, trong c ch v chớnh sỏch
nn thi k u 1974-1980 nn kinh t lõm vo tỡnh trng suy thoỏi, khng hong, c cu
kinh t ngy cng tr nờn bt hp lý v mt cõn i nghiờm trng. Nụng nghip kộm phỏt
trin khụng ỏp ng c nhu cu trong nc, cụng nghip nng khụng phỏt huy c tỏc
dng. Thi k 1976-1980 tng sn phm xó hi ch tng 1,4%; thu nhp quc dõn ch tng
0,6%. Trong khi ú dõn s tng 2,24%/nm, sn xut cụng nghip bỡnh quõn ch tng
0,6%, trong ú cụng nghip quc doanh gim 2,6%; sn xut nụng nghip tng bỡnh quõn
1,9%. Quỏ trỡnh CNH din ra cú nhiu khú khn v chm chp vỡ thiu nhng tin kinh
t c bn. Hiu qu kinh t rt thp so vi ngun vn v cụng sc b ra. Ngun lc b lóng
phớ nhiu, cha cú tớch ly ni b.
Núng vi trong ci to XHCN, hn ch s phỏt trin ca cỏc thnh phn kinh t t
nhõn v cỏ th vỡ vy khụng huy ng c cỏc ngun lc trong nc tham gia vo CNH
t nc. Trc tỡnh hỡnh ú i hi ng ton quc ln th V (3/1982) ó xỏc nh: Ni
dung chớnh ca CNH XHCN trong nhng nm ti l tp trung s phỏt trin mnh nụng
nghip, coi nụng nghip l mt trn hng u a nụng nghip lờn sn xut ln XHCN, ra
sc y mnh hng tiờu dựng, tip tc xõy dng mt s ngnh cụng nghip nng quan
trng
(4)
. S thay i ú bc u ó cú tỏc dng n phỏt trin kinh t - xó hi v CNH.
Bỡnh quõn hng nm sn xut cụng nghip tng 0,5%; TNQD tng t 20,5% nm 1980 lờn
30% nm 1985. Ti i hi i biu ton quc gia nhim k khúa V ca ng cng sn
Vit Nam ó coi Cụng nghip húa khụng ch n gin l tng thờm tc v t trng ca
cụng nghip trong nn kinh t m l quỏ trỡnh chuyn dch c cu gn vi i mi cn bn
v cụng ngh, to nn tng cho s tng nhanh hiu qu cao v lõu bn ca ton b nn kinh
t quc dõn" (KTQD) v cho n i hi i biu ton quc ln th VI ng ta ó quỏn
trit t tng CNH: "y mnh cụng nghip húa vi nhp tng trng cao, bn vng v
cú hiu qu"
(5)
v i hi ng VI ó khng nh : "Tip tc nm vng hai chin lc: xõy
dng ch ngha xó hi v bo v t quc, y mnh cụng nghip húa - hin i húa".
K t nm 1986, õy l thi k i mi ton din v ng b c v nhn
thc quan im v t chc ch o thc hin i hi ln th VI (12/1986) ó
xỏc nh rừ quan im v ch trng, phng hng i mi kinh t - xó hi
nc ta trong chng ng u tiờn ca thi k quỏ lờn CNXH, i hi
khng nh: Tip tc xõy dng nhng tin cn thit cho vic y mnh
(3)
Trang151 - Giỏo trỡnh Lch s ng.
(4)
Vn kin i hi i biu to n qu c ln th V.
(5)
Trang 33- Vn kin i hi ng VI.
Tiểu luận Lịch sử đảng
cụng nghip húa XHCN trong chng ng tip theo
(6)
v Trc mt l k
hoch 5 nm 1986-1990, phi tht s tp trung sc ngi, sc ca vo vic
thc hin cho c 3 chng trỡnh mc tiờu v lng thc, thc phm, hng
tiờu dựng v hng xut khu
(7)
. T quan im v ch trng mi trờn ng
v Nh nc ta ó c th húa bng c ch v bng cỏc chớnh sỏch bin phỏp
thc hin c th l: chớnh sỏch kinh t nhiu thnh phn, chớnh sỏch kinh t
i ngoi v thu hỳt vn u t nc ngoi, chớnh sỏch ti chớnh tin t kim
ch lm phỏt, chuyn c ch k hoch húa tp trung quan liờu bao cp sang c
ch th trng cú s qun lý ca Nh nc. Nh vy nn kinh t ó vt qua
trng thỏi suy gim lm phỏt ỏng k, iu chnh c cu kinh t hp lý hn,
tip tc cụng nghip húa. Lm phỏt t mc 3 con s nm 1986: 5887,2%; nm
1987:417,6% ; nm 1988: 410,9%; gim xung cũn hai con s nm 1989: 30%;
nm 1990: 52,8%. Tc tng bỡnh quõn hng nm ca tng sn phm xó hi
l 4,8%. Thu nhp quc dõn: 3,9%; giỏ tr tng sn lng cụng nghip 5,2%,
giỏ tr tng sn lng nụng nghip 3,5%; giỏ tr xut khu 28%; giỏ tr nhp
khu 8%. Mt s mt hng xut khu c bn c hỡnh thnh nh du m,
than ỏ, lõm hi sn, go. Tc tng trng kinh t trong tt c cỏc lnh vc
tng nhanh. Thu nhp quc dõn nm 1991 tng 2,4% so vi nm 1990, nm
1992 tng 5,4% so vi 1991. Sn lng cụng nghip tng 5,3% (1991) v
15,5% (1992). C cu cụng nghip bc u cú s chuyn dch theo hng
thớch hp v cú hiu qu hn. Nm 1986 c cu tng sn lng cụng nghip,
ngnh in lc chim 3,66%; c khớ 9,65%; húa cht phõn bún cao su 8,26%
thỡ nm 1990 t trng tng ng cỏc ngnh ú l 5,1% - 15,9% - 9,4%. Gia
cỏc ngnh cụng nghip nhúm A v cụng nghip nhúm B ó bc u cú s
iu chnh trong s phỏt trin theo hng chỳ trng thớch ỏng hn n cỏc
ngnh cụng nghip nhúm B ỏp ng yờu cu xut khu v tiờu dựng trong
nc v s dng tt hn cỏc ngun lc vi k thut truyn thng lao ng.
Cụng nghip ngoi quc doanh ó c phỏt trin chim 31,4% (1976) v
43% (1989) cũn cụng nghip quc doanh nm 1989 chim 57%.
tip tc nhng quan im, ch trng chớnh sỏch i mi, i hi ng ln th
VII (6/1991) ó ch rừ: thc hin mc tiờu dõn giu nc mnh theo con ng
XHCN iu quan trng nht l phi ci tin cn bn tỡnh trng kinh t - xó hi kộm phỏt
trin, phỏt trin lc lng sn xut CNH theo hng hin i gn lin vi vic phỏt trin
mt nn nụng nghip ton din l nhim v trung tõm nhm tng bc xõy dng c s vt
cht k thut ca XHCN khụng ngng nõng cao nng sut lao ng xó hi v ci thin i
sng nhõn dõn
(8)
. i hi ng VII cng xỏc nh mc tiờu kinh t ca k hoch 5 nm
(1991-1995): y lựi v kim soỏt c lm phỏt, n nh phỏt trin v nõng cao hiu
qu nn sn xut xó hi, n nh v tng bc ci thin i sng nhõn dõn v bt u cú
tớch ly t ni b nn kinh t
(9)
.
Quỏ trỡnh i mi ó to nờn c nhng thnh tu phỏt trin kinh t - xó hi, thnh
tu CNH trong nhng nm 1991,1992,1993 cao hn, cú cht lng hn, i vo thc t hn
(6)
Vn kin i hi i biu to n qu c ln th VI.
(7)
Vn kin i hi i biu to n qu c ln th VI.
(8)
Cng lnh xõy dng t nc trong thi k quỏ lờn CNXH.
(9)
Vn kin i hi i biu to n qu c ln th VII.
Tiểu luận Lịch sử đảng
so vi nhiu nm trc õy - lm phỏt c kim ch, tc tng giỏ tr xut khu ln
hn tng sn phm xó hi. Cỏn cõn thanh toỏn chuyn t thiu ht 9% GDP gia nm
1980 sang thng d 2%GDP. Tng sn phm trong nc 1991 tng 6,1% so vi nm 1990.
Trong ú giỏ tr tng sn lng cụng nghip tng 10,4%; nụng nghip tng 1,9%; xut
khu tng 13,2%.S phỏt trin cụng nghip trong nhng nm i mi khụng ch th hin
tc tng trng m quan trng hn l s chỳ trng i mi cụng ngh, tng kh nng
cnh tranh ca sn phm cụng nghip, v s chuyn dch c cu theo hng sn xut
gn vi th trng trong v ngoi nc, phỏt trin nhanh cỏc ngnh cú li th so sỏnh, cỏc
ngnh cú tỏc ng n s phỏt trin chung ca nn KTQD v a dng húa cỏc loi hỡnh t
chc kinh doanh.
Ti i hi i biu ton quc gia nhim k khúa VII ca ng cng sn Vit Nam
ó coi Cụng nghip húa khụng ch n gin l tng thờm tc v t trng ca cụng
nghip trong nn kinh t m l quỏ trỡnh chuyn dch c cu gn vi i mi cn bn v
cụng ngh, to nn tng cho s tng nhanh hiu qu cao v lõu bn ca ton b nn kinh t
quc dõn".
n i hi i biu ton quc ln th VIII (7/1996) ng ta ó quỏn trit t tng
CNH: "y mnh cụng nghip húa vi nhp tng trng cao, bn vng v cú hiu qu"
(10)
v hi VIII xỏc nh mc tiờu ca cỏch mng Vit Nam n nm 2020 v nm 2000
l: Tip tc nm vng hai nhim v chin lc xõy dng CNXH v bo v t quc, y
mnh cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ. Mc tiờu ca cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ l xõy
dng nc ta thnh mt nc cụng nghip cú c s vt cht- k thut hin i, c cu kinh
t hp lớ, quan h sn xut tin b, phự hp vi trỡnh phỏt trin ca lc lng sn xut,
i sng vt cht v tinh thn cao, quc phong, an ninh vng chc, dõn giu nc mnh,
xó hi cụng bng, vn minh. T nay n nm 2020, ra sc a nc ta c bn tr thnh
mt nc cụng nghip
(11)
. i hi xỏc nh: Giai on t nay n nm 2000 l bc
rt quan trng ca thi kỡ phỏt trin- y mnh cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ t nc.
i hi i biu ton quc ln th IX (4/2001) ca ng ó xỏc nh: y mnh
cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ, xõy dng nn kinh t c lp t ch, a nc ta tr thnh
mt nc cụng nghip; u tiờn phỏt trin sn xut, ng thi xõy dng quan h sn xut
phự hp theo nh hng XHCN
(12)
. thc hin ng li v chin lc kinh t, n
nm 2010, i hi ra ch trng, giI phỏp sau:
- Phỏt trin kinh t, cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ l nhim v trung tõm.
- Phỏt trin kinh t nhiu thnh phn (3 hỡnh thc s hu c bn v 6 thnh
phn kinh t)
- Tip tc lp ng b cỏc yu t th trng; i mi v nõng cao hiu lc qun
lý kinh t nh nc, gii quyt tt cỏc vn xó hi.
Cỏc quan Im ca ng v vn cụng nghip qua cỏc k i hi ó v ang xuyờn
sut s phỏt trin ca cụng nghip Vit Nam.
Iii/ Thc trng cụng nghip Vit Nam trong nhng nm qua
1. Thc trng cụng nghip Vit Nam trong nhng nm qua.
Trong nhng nm gn õy, nht l trong quỏ trỡnh i mi, khu vc cụng nghip phi
ng u vi nhng khú khn khỏ gay gt. Do nhng khuyt im, sai lm trong quỏ kh
(10)
Trang 33- Vn kin i hi ng VIII.
(11)
Trang 174 Giỏo trỡnh Lch s ng.
(12)
Trang 182 Giỏo trỡnh Lch s ng.
Tiểu luận Lịch sử đảng
v chớnh sỏch c cu v chớnh sỏch u t, n nay cụng nghip nc ta cú trờn 4584 xớ
nghip nhng trỡnh cụng ngh ch t t 60%-70% mc trung bỡnh ca th gii. Thm
chớ cú loi ch bng 15-20%. Nhiu loi thit b s dng ó lm cho mc hao phớ nguyờn
liu gp 2 n 3 ln mc trung bỡnh ca th gii. Nột ni bt l thit b c, thiu ph tựng
thay th, thiu bo dng v sa cha nờn thit b ngy cng xung cp nghiờm trng.
Phn ln cỏc xớ nghip ch mi hot ng 50%-60% cụng sut mỏy. Trỡnh s dng ti
sn thp ph bin l lm vic 1 ca (36%).
Do cha ý thc y v giỏ thnh v cht lng, nht l cha cú quan im rừ rng
vic nõng cao c tớnh k thut ca sn phm v quy trỡnh sn xut nờn giỏ thnh sn
phm sn xut thng cao, cht lng kộm, mu mó xu, vỡ th sn phm khú tiờu th trờn
th trng. Nhiu xớ nghip ũi hi c HH nhng li gp phi khú khn v ngun vn
u t.
S phỏt trin quỏ ln v lng ca cỏc xớ nghip cụng nghip a phng cng lm
gay gt thờm tỡnh trng mt cõn i ca nn kinh t v gõy lóng phớ ln trong s dng vn
u t, ti nguyờn, nguyờn vt liu. Hin nay bỡnh quõn mi tnh, thnh ph cú 60%-70%
xớ nghip cụng nghip, quỏ kh nng cho phộp ca mt a phng.
Tuy nhiờn cựng vi chớnh sỏch chuyn dch c cu, chuyn i c ch qun lý kinh t
theo ng li i hi ln th V ca ng ra, nhiu c s kinh t, nht l cỏc xớ nghip
quc doanh trung ng ang thớch ng dn vi mụi trng kinh doanh mi, bc u duy
trỡ, n nh v phỏt trin sn xut. im ni bt l hu ht cỏc xớ nghip dn dn gn sn
xut vi th trng, chỳ ý u t chiu sõu, i mi mt hng, quan tõm n chi phớ giỏ
thnh. Mt s xớ nghip bt u lm n cú lói thc s v tng nhanh khon np cho ngõn
sỏch Nh nc (nh liờn hip xớ nghip xi mng nm 1990 np ngõn sỏch gp 19 ln nm
1991). õy l nhng chuyn bin bc u trong cụng nghip v cú th xem xột ỏnh giỏ
thc trng c cu cụng nghip Vit Nam trong thi gian qua:
Thi gian nm 1955-1975.
õy l thi k phỏt trin sụi ng nht ca nn cụng nghip nc ta. Sau hũa bỡnh lp
li min Bc chỳng ta ó nhanh chúng hn gn vt thng chin tranh. Cho n nay hu
ht nh mỏy ln cũn tn ti v phỏt huy tỏc dng u c xõy dng trong thi k ny
nh: c khớ H Ni, c khớ Trn Hng o, c khớ Trung tõm (Cm Ph), Khu Gang thộp
Thỏi Nguyờn, phõn m H Bc, phõn lõn Vn in, Apatớt Lo Cai Hng lot nh mỏy
in c xõy dng mi: in Vinh, Lao Cai, Uụng Bớ, Ninh Bỡnh, Qung Ninh, c
khụi phc ci to v phỏt trin. Trong cụng nghip nh, chỳng ta ó xõy dng mt s c s
tng i ln nh khụi phc v m rng nh mỏy liờn hip dt Nam nh, xõy dng nh
mỏy dt kim 8/3. Do nhng n lc trờn giỏ tr tng sn lng cụng nghip ó tng lờn
vi nhp iu nhanh. ú l thi k cụng nghip phỏt trin cụng nghip theo chiu rng vi
s vn u t khỏ ln v cng nhanh chúng phỏt huy tỏc dng, mc huy ng cụng sut
mỏy múc, thit b khỏ cao. Vi c cu cụng nghip nh vy gúp phn vo vic phỏt trin
cỏc ngnh kinh t khỏc, trc ht l nụng nghip cú tỏc ng trc tip vo nõng cao mc
Tiểu luận Lịch sử đảng
sng ton dõn. Vi ch trng xõy dng kinh t a phng lm hu cn ti ch nờn cụng
nghip a phng thi k phỏt trin mnh nht l ngnh c khớ a phng.
Tớnh n nm 1975 min Bc cú 1337 xớ nghip quc doanh v cụng t hp doanh
vi 35,5 vn lao ng, khu vc sn xut tiu th cụng nghip 309 hp tỏc xó cựng hng
vn t sn xut vi 60,4 vn lao ng. Giỏ tr tng sn lng t 4 t ng chim 24%
trong tng thu nhp quc dõn (min Bc bng 53,6% tng sn lng cụng nụng nghip).
Thi k 1976 1985.
Sau khi thng nht t nc, cụng nghip ó cú thay i nht nh. õy l thi k c
nc cú nhiu bin ng. Va qua khi cuc chin tranh kộo di my thp k li bc vo
cuc chin tranh biờn gii phớa Bc v phớa Tõy Nam ca T quc. Nn kinh t b bao võy,
Trung Quc ct vin tr, cỏc nc phng Tõy ty chay chỳng ta ch cũn li Liờn Xụ l
ang giỳp . Trong thi k ny nhiu d ỏn u t vi s vn ln ó khụng thc hin
c. Nhiu mỏy múc thit b ton b nhp v khụng lp rỏp c hoc xõy dng xong
phi úng ca vỡ thiu nguyờn vt liu v.v
Thnh qu ln nht ca thi k ny l ó c gng duy trỡ nng lc sn xut ca cụng
nghip nh v thc phm ng thi xõy dng mt s c s nh giy Bói Bng, in Ph
Li, in Hũa Bỡnh, Tr An, xi mng Bm Sn v Hong Thch v.v Kt qu ó lm cho
ti sn c nh tng 2,5 ln s lng xớ nghip quc doanh tng 1,4 ln. S lng cụng
nhõn tng 1,3 ln, khi lng sn phm tng gp 2 ln so vi trc nm 1975.
Nguyờn nhõn ch yu l c s sn xut nhiu, lc lng lao ng ụng c, song mt
cõn i (thiu in, nguyờn liu, ph tựng thay th v.v ) nờn khụng huy ng c cụng
sut vn cú, chm a c s mi u t vo hot ng. Sn phm thiu th trng tiờu th.
Thi k t 1986 cho n nay.
Nột ni bt l hu ht cỏc c s cụng nghip cp huyn v mt s cp tnh, thnh qun
lý u ng bờn b vc ca phỏ sn. i vi ngnh c khớ ch to mỏy múc thit b c k,
lc hu, mt hng khụng thớch hp vi yờu cu ca ngi tiờu dựng. Cỏc c s sa cha c
khớ hu ht u khụng cú vic lm, ri vo tỡnh trng b tc. Mt s ớt c s cụng nghip
tỡm ng ra bng cỏch a dng húa sn phm, chuyn mnh sang sn xut theo n t
hng ca cỏc ngnh cụng nghip nh, cụng nghip thc phm, xõy dng, giao thụng vn ti
v.v
Ngnh luyn kim c kim loi mu v kim loi en cng gp khụng ớt khú khn, sn
xut cm chng.
Ngnh dt v may cũn duy trỡ v phỏt trin c do nhp nguyờn liu t nc ngoi.
Nhiu c s ó mnh dn u t i mi thit b nh dt kh rng, nõng cp sn phm, to
nguyờn liu cho ngnh may cú iu kin sn xut nhng loi qun ỏo ỏp ng nhu cu th
hiu nc ngoi.
Ngnh nng lng nh s u t tp trung ca Nh nc ó phỏt trin khỏ mnh do
a vo s dng nhng c s nng lng quy mụ ln. Bờn cnh ú l nhng thnh tu v
Tiểu luận Lịch sử đảng
khai thỏc du la thm lc a phớa Nam gúp mt t trng ỏng k trong ngun thu ca
ngõn sỏch Nh nc.
Qua nghiờn cu quỏ trỡnh bin i c cu ngnh cụng nghip ta thy c ta thy
c mi ch l nhng bui ban u ca cụng nghip, khú khn vn cũn ln, nhiu xớ
nghip ang ng trc quy mụ phỏ sn, thua l kộo di, khụng cú kh nng hon tr vn.
2. Nhng nguyờn nhõn ch yu gõy nờn hn ch v phỏt trin cụng nghip Vit
Nam.
Thụng qua vic nghiờn cu thc trng nn cụng nghip Vit Nam trong thi gian qua,
ta ó thy c nhng thnh tu t c cng nh nhng hn ch ca nn cụng nghip
nc ta. Nhng thnh tu do cụng nghip t c tht vụ cựng to ln gúp phn nõng cao
TNQD, giỳp cho cỏc ngnh khỏc phỏt trin, bn thõn ngnh cụng nghip cng t c
nhng thnh qu ln, ó tng bc xõy dng c c s vt cht k thut, dn dn hỡnh
thnh cỏc khu cụng nghip húa. Giỏ tr tng sn lng ca cụng nghip trong nn KTQD
ngy cng tng.
Bờn cnh ú nhng hn ch v s phỏt trin cụng nghip khụng nh, trỡnh k thut
cha cao, cha phỏt huy ht vai trũ ch o ca mỡnh trong nn KTQD. Cụng nghip cũn
vp phi nhiu khú khn lm khụng phỏt huy ht vai trũ ca mỡnh, m mt trong nhng
nguyờn nhõn ú l :
- Trong quỏ trỡnh phỏt trin cụng nghip nc ta ó gp phi mt khú khn
ln l phi ng u vi cuc chin tranh phỏ hoi ca quc M. Cuc chin tranh ó
gõy nờn nhiu thit hi cho nn kinh t nc ta, trong ú cụng nghip chu mt phn khụng
nh. Nhiu nh mỏy b phỏ hy gõy nờn tỡnh trng nn cụng nghip gp nhiu khú khn.
- Quỏ trỡnh qun lý kinh t ca ng ó mc nhiu sai lm , ch quan duy ý
trớ , núng vi trong ch trng CNH-HH t nc bng con ng y mnh phỏt trin
cụng nghip nng. Do vy lm cho cụng nghip khú phỏt huy c vỡ khụng th mt chc
mt lỏt phỏt trin ngay cụng nghip nng m mun phỏt trin cụng nghip phi qua phỏt
trin cụng nghip nh trc mi phự hp vúi iu kin nc ta. C ch tp trung quan
liờu bao cp kộo di ó gõy khụng ớt khú khn cho s phỏt trin ca lc lng sn xut.
- Chỳng ta cha xỏc nh rừ rng hng i ca CNH cho phự hp vi hon
cnh thc t ca t nc. Nhn thc v CNH cũn n gin, phin din v ng nht cỏch
i rp khuụn mỏy múc lý lun v mụ hỡnh CNH Liờn Xụ. Do vy quỏ trỡnh CNH nc
ta din ra chm. M quỏ trỡnh CNH cú quan h n quỏ trỡnh phỏt trin cụng nghip lm
cho quỏ trỡnh phỏt trin cụng nghip cng chm li.
- Chin lc phỏt trin kinh t xó hi cú nh hng rt nhiu n vic hỡnh
thnh v phỏt trin cụng nghip nc ta. T chin lc ra c cu cụng nghip hp lý
nhm s dng tt nht mi tim nng ca t nc v lao ng, ti nguyờn, tin vn, y
nhanh tc tng trng kinh t, y nhanh quỏ trỡnh tỏi sn xut xó hi vi hiu qu cao.
- Quỏ trỡnh phõn cụng lao ng nc ta cha thc s phỏt huy tỏc dng,
vic chuyờn mụn húa bc u c thc hin nhng cha cao, cỏc mi liờn h gia cỏc
ngnh ó c hỡnh thnh nhng cha cht ch. Vic a khoa hc k thut vo nc ta
cũn t, thiu chn lc. Quỏ trỡnh chuyn giao cụng ngh khụng chn c cụng ngh phự
Tiểu luận Lịch sử đảng
hp nhp vo trong nc nhng cụng ngh quỏ lc hu hoc quỏ hin i m chỳng ta
khụng s dng c do yu v trỡnh . Cú nhng cụng ngh nhp v li phi mi chuyờn
gia v gõy tn kộm v khụng s dng ht cụng sut ca mỏy.
- i vi nhng nc chm phỏt trin nh nc ta, ti nguyờn thiờn nhiờn l
nhõn t quan trng trong vic phỏt trin cụng nghip. Vi tim nng nguyờn liu hin cú
chỳng ta cú iu kin hỡnh thnh cỏc ngnh cụng nghip c bit l cỏc ngnh cụng nghip
khai thỏc v cụng nghip ch bin v thu hỳt c lc lng ln lao ng. Tuy nhiờn vic
khai thỏc ti nguyờn ca nc ta cha hp lý, lm cn kit nhng ngun ti nguyờn thiờn
nhiờn quý v khụng chỳ trng ci to khụi phc nhng ngun ti nguyờn hu hn.
- Trong iu kin hin nay ca nc ta, nn kinh t l nn kinh t m do
vy th trng khụng cũn bú hp trong nc m ó m rng ra khu vc v th gii. Nhng
sn phm cụng nghip ca nc ta khụng chinh phc c th trng, cha c th
trng chp nhn, do vy sn phm sn xut khụng bỏn c ra th trng th gii.
- Bờn cnh ú l nhng iu kin lch s xó hi c th. Mi giai on lch
s phỏt trin u cú mt trỡnh ca lc lng sn xut v quan h sn xut do vy cụng
nghip phi thng xuyờn thay i v iu chnh cho phự hp iu kin lch s.
T tt c nhng nguyờn nhõn trờn nờn cụng nghip nc ta hin nay cha phỏt huy
ht vai trũ ca mỡnh.
IV/ Phng hng v gii phỏp phỏt huy vai trũ cụng nghip Vit Nam trong s
nghip CNH-HH t nc
1. Phng hng phỏt huy vai trũ cụng nghip trong quỏ trỡnh CNH-HH t
nc.
a- Mt s quan im v nh hng v phỏt trin c cu cụng nghip
trong quỏ
trỡnh CNH-HH t nc.
Hiu qu kinh t - xó hi l tiờu chun c bn v quan trng nht, chi phi cỏc tiờu
chun khỏc v chi phi quỏ trỡnh CNH-HH v chuyn dch c cu kinh t nc ta.
Hiu qu xó hi l mc tiờu cũn hiu qu kinh t l phng tin. Hiu qu kinh t xó hi
cú liờn quan n yờu cu ca s phỏt trin kinh t th trng vn minh gn vi hin i húa
k thut cụng ngh, gn vi c cu kinh t m ca v chin lc th trng hng ngoi,
gn vi mụ hỡnh phỏt trin chiu sõu, gn vi vic to cụng n vic lm cho ngi lao
ng.
Trong thi i ngy nay cụng nghip húa phi gn vi HH. Phi trit khai thỏc
li th phỏt trin, mun phỏt trin cụng nghip, t nhng yờu cu vt qua ranh gii nc
nghốo, rỳt ngn khong cỏch lc hu ca nc ta so vi cỏc nc phỏt trin.
Gn mt cỏch hu c gia vic xõy dng v chuyn dch c cu kinh t trong quỏ
trỡnh cụng nghip húa vi phỏt trin mụ hỡnh kinh t th trng v theo sau ú l mụ hỡnh
c ch th trng cú s qun lý ca Nh nc.Quan im ny phn ỏnh mi quan h v s
Tiểu luận Lịch sử đảng
phỏt trin gia lc lng sn xut (gn vi khoa hc cụng ngh) vi quan h sn xut (gn
vi quan h kinh t hng hoỏ - tin t).
Quỏ trỡnh xõy dng v chuyn dch c cu kinh t phi t trong s gn bú gia cụng
nghip, nụng nghip v dch v cựng vi c cu kinh t m ca v theo ú l chin lc
th trng hng ngoi Quan im ny bt ngun t s phỏt trin khụng u v li th
so sỏnh gia cỏc nc vi nhau v xu hng quc t húa gn vi s xut hin nhng gay
cn mang tớnh ton cu.
b- Nhng bi hc kinh nghim ca quỏ trỡnh xõy dng v phỏt trin
cụng nghip nc ta.
T thc trng ca cụng nghip t nc v nhng kt qu bc u ca cụng nghip
t nc v nhng kt qu bc u ca quỏ trỡnh i mi, t vic xem xột v ỏnh giỏ
mt cỏch ton din hn quỏ trỡnh xõy dng c cu cụng nghip trong my chc nm qua
nht l t nm 1976 n nay, cú th rỳt ra nhng bi hc kinh nghim sau:
- Vn u t b ra cho quỏ nhiu d ỏn, khụng u tiờn v xem xột mt
cỏch ton din v khoa hc, do ú thi gian xõy dng c kộo di, nhiu
cụng trỡnh d dang. Cha d tớnh mt cỏch ỳng n nhng hn ch ngun
vn, nguyờn liu (c bit l nguyờn liu nhp khu) nờn cụng sut thit b s
dng v hiu qu hot ng thp.
- Mt nn cụng nghip khộp kớn mang nng tớnh t cung t cp c
hỡnh thnh, vic phỏt trin hng nn xut khu khụng c quan tõm ỳng
mc.
- Cỏc xớ nghip khụng c chuyờn mụn húa y , thit b lc hu
thiu ng b, thiu s hp tỏc vi nhau, c biờt thiu s liờn kt ngang, ớt cú
quan h gia cỏc n v v vi cỏc ngnh kinh t khỏc .
- Yu t th trng b xem nh, vỡ vy cụng tỏc ci tin k thut, ỏp dng
cụng ngh mi nõng cao cht lng h giỏ thnh sn phm khụng c
quan tõm y .
- Cha cú bin phỏp v chớnh sỏch tha ỏng i vi tiu th cụng
nghip v s dng cỏc thnh phn kinh t khỏc cú th khai thỏc cú hiu
qu hn tim nng v cỏc ngnh ngh truyn thng cng nh thu hỳt lc
lng lao ng vo sn xut .
ỳng nh i hi ln th VI ca ng ó nhn nh, chỳng ta ó ra nhng ch tiờu
quỏ cao v xõy dng c bn v phỏt trin sn xut, khụng coi trng ỳng s vic khụi phc
sp xp li nn kinh t, thiờn v xõy dng cụng nghip nng v nhng cụng trỡnh quy mụ
ln, khụng tp trung gii quyt v vn lng thc, thc phm , phỏt trin sn xut hng
tiờu dựng v hng xut khu. Kt qu l u t nhiu nhng hiu qu thp.
Trờn nhng bi hc kinh nghim trờn ta rỳt ra phng hng, bin phỏp phỏt trin i
vi quỏ trỡnh CNH - HH v phỏt trin cụng nghip nc ta.
c- Phng hng CNH-HH cỏc ngnh KTQD nc ta trong nhng nm ti.
Tiểu luận Lịch sử đảng
- Phỏt trin cỏc ngnh KTQD da trờn c s v k thut cụng ngh ngy cng hin
i nhm thc hin mc tiờu cui cựng l " thc hin dõn giu, nc mnh, xó hi cụng
bng, dõn ch, vn minh ", to iu kin cho nhõn dõn cú cuc sng m no, t do, hnh
phỳc " (Vừ Vn Kit - bỏo Nhõn dõn 9/2/l993).
- Phỏt trin ng thi c 3 lnh vc cụng nghip, nụng nghip, dch v trong mt h
thng m vi c cu nng ng, cú hiu qu v chuyn dch theo hung CNH-HH.
- Phỏt trin cụng nghip ch bin gn bú cỏc nụng lõm ng nghip ỏp ng nhu cu
trong nc y mnh xut khu, phỏt huy li th sinh thỏi, bo v mụi trng v ti
nguyờn.
- Phỏt trin mnh cụng nghip hng tiờu dựng tha món nhu cu cỏc loi thụng thng,
tng mc ỏp ng, nhu cu tiờu dựng ngy cng cao ca nhõn dõn v y mnh xut khu
to nhiu vic lm , to ngun tớch ly ban u cho CNH.
- Phỏt trin cú s la chn cỏc ngnh cụng nghip sn xut t liu sn xut, khai thỏc v
ch bin khoỏng sn. u tiờn phỏt trin cỏc ngnh xõy dng kt cu h tng k thut
(ng, cu cng , in , nc ) phc v cho sn xut v i sng .
- Phỏt trin mnh cỏc ngnh v cỏc hot ng dch v vi mt c cu a dng, cht
lng ngy cng cao , trỡnh ngy cng vn minh hin i khai thỏc tt nht mi
ngun lc gn lin vi phc v tt nht cỏc ngnh sn xut vt cht v cỏc ngnh ny thc
hin tt mc tiờu chung ca chin lng phỏt trin kinh t - xó hi .
- Cụng nghip húa cỏc ngnh KTQD phi da trờn c s ỏp dng nhanh chúng v cú hiu
qu tin b khoa hc v cụng ngh vo tt c cỏc ngnh cụng nghip, nụng nghip v dch
v Do vy mc tiờu v phng hng ca quỏ trỡnh ny l:
- Nõng cao trỡnh trang b k thut v i mi cụng ngh trong tt c cỏc ngnh cụng
nghip, nụng nghip v dch v nhm to ra nhiu sn phm v dch v cú cht lng tt
hn chi phớ thp hn, li nhun cao hn v to ra nhiu vic lm hn.
- Kt hp k thut v cụng nghip nhiu trỡnh theo hng s dng tt k thut v
cụng nghip hin cú cha c khai thỏc v s dng tt, hin i húa k thut v cụng
ngh truyn thng i thng vo k thut v cụng ngh hin i ni cú nhu cu v cú iu
kin.
- Chỳ trng ỏp dng cụng ngh va cú hiu qu v mt k thut, va cú hiu qu cao v
kinh t xó hi v bo v c mụi trng .
- Thc hin phng phỏp t chc sn xut v t chc lao ng khoa hc trong t chc
qun lý quỏ trỡnh phỏt trin kinh t xó hụi.
- Cụng nghip húa cỏc ngnh KTQD phi thỳc y phõn cụng lao ng xó hi theo
hng phỏt trin sn xut hng húa ln. Quỏ trỡnh ny cn cú iu kin v bin phỏp thc
hin sau: Gii quyt vn s hu, khuyn khớch phỏt trin kinh t t nhõn, chỳ trng phỏt
trin cỏc cụng ty c phn, xớ nghip liờn doanh a chỳng tr thnh loi hỡnh t chc sn
xut kinh doanh ch yu. Sp xp li cỏc xớ nghip quc doanh theo hng m bo sn
xut kinh doanh cú hiu qu v lm cho xớ nghip quc doanh cú tỏc dng nh l mt cụng
c qun lý v mụ ca nh nc .
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét