Phân tích tác động của việc TQ điều chỉnh tỷ giá nhân dân tệ đối với hđxk của VN .pdf

iv
Sơ đồ 1.6. Cán cân thơng mại Trung Quốc - ASEAN 41
Sơ đồ 2.1. Tăng trởng xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang Mỹ 51
Sơ đồ 2.2. Tăng trởng xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang EU 52
Sơ đồ 2.3. Tăng trởng xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang Nhật Bản 54
Sơ đồ 2.4. Tăng trởng xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang ASEAN 55

Phụ lục 1. Cán cân thơng mại Trung Quốc - Mỹ 104
Phụ lục 2. Cán cân thơng mại Trung Quốc - EU 104
Phụ lục 3. Cán cân thơng mại Trung Quốc Nhật Bản 105
Phụ lục 4. Cán cân thơng mại Trung Quốc - ASEAN 105
Phụ lục 5. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Trung Quốc 106
Phụ lục 6. Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam từ Trung Quốc 107
Phụ lục 7. RCA của Trung Quốc với các nớc Đông Nam á
108
Phụ lục 8. Hệ số tơng quan của RCA giữa Trung Quốc và các nớc ASEAN 110
Phụ lục 9. Xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang Mỹ 112
Phụ lục 10. Xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang EU 112
Phụ lục 11. Xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang Nhật Bản 112
Phụ lục 12. Xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam sang ASEAN 112
Phụ lục 9. Cơ cấu xuất nhập khẩu Việt Nam - Mỹ 113
Phụ lục 10. Cơ cấu xuất nhập khẩu Việt Nam - EU 114
Phụ lục 11. Cơ cấu xuất nhập khẩu Việt Nam Nhật Bản 115
Phụ lục 12. Xuất khẩu của Việt Nam với một số nớc ASEAN giai đoạn 2002-2006 116
Phụ lục 13. Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam với các nớc
ASEAN giai đoạn 2002-2006
116


v
Danh mục chữ viết tắt
Viết tắt tiếng Anh

Viết tắt Nội dung tiếng Anh Nội dung tiếng Việt
ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát triển châu á
AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vực mậu dịch tự do ASEAN
ASEAN Association of Southeast Asian Nations Hiệp hội các quốc gia Đông Nam á
ATC Agreement of Textile & Clothing Hiệp định Hàng dệt may
EHP Early Harvest Progam Chơng trình Thu hoạch sớm
EU European Union Liên minh châu Âu
FDI Foreign Direct Investment Đầu t trực tiếp nớc ngoài
GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội
GSP Generalized System of Preferences Hệ thống u đãi thuế quan phổ cập
IMF International Monetary Fund Quỹ tiền tệ quốc tế
JICA Japan International Cooperation Agency Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản
METI Ministry of Economy, Trade and Industry
Bộ Kinh tế, thơng mại và công nghiệp
Nhật Bản
MFN Most Favored Nations Quy chế Tối huệ quốc
MOFTEC
The Ministry of Foreign Trade and
Economic Cooperation
Bộ Ngoại thơng và Hợp tác kinh tế Trung
Quốc
NAFTA North American Free Trade Agreement Hiệp định thơng mại tự do Bắc Mỹ
NEER nominal effeetive exchange rate Tỷ giá danh nghĩa đa biên
NSB National Statistics Bureau Tổng cục Thống kê quốc gia Trung Quốc
RCA Revealed Comparative Advantage Lợi thế so sánh hiển thị
REER real effective exchange rate Tỷ giá thực đa biên

vi
WB Worldbank Ngân hàng thế giới
WTO World Trade Organization Tổ chức Thơng mại thế giới

Viết tắt tiếng Việt

Viết tắt Nội dung tiếng Việt
DN Doanh nghiệp
KNXK Kim ngạch xuất khẩu
KNNK Kim ngạch nhập khẩu
NDT Nhân dân tệ
NHTW Ngân hàng Trung ơng
TQ Trung Quốc
VN Việt Nam
XK Xuất khẩu
NK Nhập khẩu




1
Mở đầu
Trong những năm gần đây, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO, Trung
Quốc nổi lên nh là một cờng quốc kinh tế có sức hấp dẫn toàn cầu. Với 1,3
tỷ dân, một nền kinh tế tăng trởng liên tục ở mức 2 con số trong hai thập kỳ
qua, tổng GDP vợt 2200 tỷ USD, dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới 1330 tỷ
USD (tháng 6/2007), Trung Quốc đã trở thành một cờng quốc kinh tế có sức
ảnh hởng toàn cầu.
Với sức cạnh tranh vợt trội của hàng hoá Trung Quốc trên thị trờng
thế giới, tăng trởng kinh tế ở mức cao trong thời gian dài, thặng dự cán cân
thơng mại với hầu hết các đối tác thơng mại, dòng vốn nớc ngoài vào quá
mạnh và ngày càng gia tăng, tăng tích luỹ ngoại tệNhân dân tệ (NDT) đã và
đang bị sức ép tăng giá. áp lực tăng giá NDT còn do các yếu tố nội tại của
Trung Quốc nh hạn chế tăng trởng nóng, cải cách hệ thống tài chính tiền tệ,
vai trò với t cách là cờng quốc kinh tế Ngày 21/7/2005, Chính phủ Trung
Quốc đã quyết định tăng giá trị NDT 2,1% so với USD, đồng thời nới rộng
biên độ giao động tỷ giá hàng ngày 0,3%. Theo cách điều chỉnh này, dự báo
NDT sẽ có xu hớng tăng giá trong những năm tới. Sự lớn mạnh về ngoại
thơng của Trung Quốc làm gia tăng vai trò của nớc này trong nền kinh tế thế
giới và NDT có ảnh hởng ngày càng lớn trong thanh toán quốc tế. Do đó, điều
chỉnh tỷ giá NDT so với các đồng tiền khác sẽ có những ảnh hởng đến thơng
mại quốc tế nói chung và quan hệ thơng mại của Trung Quốc với các quốc
gia khác. Vì vậy, việc nghiên cứu xu hớng tăng giá NDT và tác động của nó
với các vấn đề kinh tế toàn cầu thu hút sự chú ý của các tổ chức, các chuyên
gia kinh tế.
Trung Quốc hiện là bạn hàng lớn nhất của Việt Nam. Trao đổi thơng
mại Việt Nam và Trung Quốc ngày càng tăng. Kim ngạch thơng mại hai
chiều giữa Việt Nam và Trung Quốc năm 2006 đạt 8,74 tỷ USD so với mức 4,8
tỷ USD năm 2003. Đầu t trực tiếp nớc ngoài của Trung Quốc vào Việt Nam
cũng tăng nhanh trong vài năm gần đây. Điều đó cho thấy ảnh hởng kinh tế
Trung Quốc đối với Việt Nam ngày càng lớn và ngày càng phụ thuộc nhau
hơn. Do đó, việc điều chỉnh chính sách tỷ giá, tăng giá NDT của Trung Quốc
sẽ có ảnh hởng đến quan hệ kinh tế thơng mại hai nớc. Trong điều kiện đó,
việc nghiên cứu biến động của tỷ giá NDT và dự báo những tác động của sự
thay đổi đó đối với nền kinh tế nói chung và xuất khẩu nói riêng của nớc ta là
hết sức cần thiết và cấp bách.
Trớc mắt, NDT cha phải là đồng tiền mạnh, cha sử dụng phổ biến
làm phơng tiện thanh toán của Việt Nam. Tuy nhiên trong tơng lai, cùng với

2
sự lớn mạnh về kinh tế, NDT có thể có những ảnh hởng đáng kể đến kinh tế
thế giới và Việt Nam. Hiện tại, các tài sản tài chính của hệ thống ngân hàng và
doanh nghiệp Việt Nam đợc định giá và nắm giữ bằng NDT là không đáng
kể. NDT cũng cha nằm trong cơ cấu đồng tiền chủ yếu của đồng tiền dự trữ
của Việt Nam. Thanh toán chính ngạch của Việt Nam đối với Trung Quốc qua
hệ thống ngân hàng vẫn chủ yếu bằng các đồng tiền USD, EUR. Tuy nhiên,
trong hoạt động biên mậu, NDT là phơng tiện thanh toán chủ yếu. Trong dài
hạn, không loại trừ khả năng việc tỷ lệ thanh toán bằng NDT trong ngoại
thơng giữa hai nớc có thể tăng lên. Điều này có thể ảnh hởng đến các quan
hệ thanh toán giữa các ngân hàng thơng mại Việt Nam và các tổ chức tài
chính Trung Quốc. NDT lên giá sẽ có những tác động khác nhau đối với môi
trờng kinh doanh khu vực và toàn cầu. Sự thay đổi môi trờng kinh doanh
quốc tế và khu vực sẽ tác động tới ngoại thơng của Việt Nam.
Việc thay đổi tỷ giá NDT trớc hết tác động tới nền kinh tế Trung Quốc
và sẽ có nhiều tác động tới các nớc trong khu vực và trên thế giới, tới thơng
mại toàn cầu ở những mức độ khác nhau. Trong phạm vi biến động tỷ giá NDT
trong thời gian từ tháng 7/2005 đến nay, tác động đến kinh tế Việt Nam nói
chung và xuất khẩu của Việt Nam nói riêng, là không quá lớn nhng về lâu
dài, NDT có thể tiếp tục tăng giá. Khi đó, tác động của việc thay đổi tỷ giá
NDT sẽ lớn hơn. Vì vậy, cần có sự nghiên cứu, dự đoán trớc những xu hớng
này để có những điều chỉnh chính sách thích hợp để tận dụng cơ hội và đối phó
với rủi ro có thể xảy ra.
Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nớc
Trớc khi xảy ra sự kiện 21/07/2005, ngày Trung Quốc quyết định nâng
giá NDT so với USD lên 2,1%, từ 8,28 lên 8,11 NDT/USD, đã có nhiều nghiên
cứu về chính sách tỷ giá hối đoái của Trung Quốc, đặc biệt là trong thời gian
xảy ra khủng hoảng tài chính châu á. Các nghiên cứu đều tập trung vào quá
trình cải cách hệ thống tiền tệ nói chung và tỷ giá hối đoái nói riêng của Trung
Quốc và ảnh hởng của nó đối với kinh tế khu vực và toàn cầu. Chẳng hạn,
nghiên cứu tập trung vào phân tích việc Trung Quốc không phá giá NDT trong
khủng hoảng tài chính 1997 nhằm hạn chế cơn sốc ở khu vực.
Sự kiện Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá NDT so với USD ngày 21/7/05
thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nớc. Các nghiên cứu
nhìn chung tập trung vào ba vấn đề lớn: (i)
đánh giá ảnh hởng của việc thay
đổi tỷ giá NDT đối với kinh tế Trung Quốc và quan hệ thơng mại của Trung
Quốc với các đối tác chủ yếu; (ii) đánh giá ảnh hởng của việc thay đổi tỷ giá

3
NDT đối với các nớc trong khu vực và trên thế giới và (iii) dự báo mức độ
biến động của tỷ giá NDT trong tơng lai và mức độ ảnh hởng của nó.
- Nghiên cứu của Xu Haihui (2005) Tăng giá NDT: con dao hai lỡi
đối với Trung Quốc phân tích tác động của việc nâng giá NDT đối với quan
hệ thơng mại Mỹ - Trung Quốc. Với NDT đợc định giá thấp, Trung Quốc có
lợi thế trong cạnh tranh thơng mại và kết quả là gây ra các vấn đề kinh tế của
Mỹ nh thất nghiệp, lạm phát, thâm hụt thơng mại Việc nâng giá NDT làm
dịu đi căng thẳng trong quan hệ thơng mại hai nớc, hạn chế thâm hụt thơng
mại của Mỹ với Trung Quốc và nguội đi phần nào sự tăng trởng quá nóng ở
Trung Quốc.
- Hong Liang (2005), Đồng CNY Trung Quốc: Vấn đề của ai? đã chỉ
ra những lợi ích và bất lợi của việc tăng giá NDT đối với nền kinh tế Trung
Quốc.
- Micheal Spencel (2005), Triển vọng cho đồng CNY" sử dụng mô hình
cân bằng tổng thể (CGE) để phân tích tác động của việc nâng giá NDT. Kết
quả cho thấy việc nâng giá đồng CNY sẽ làm giảm sự tăng trởng của nền
kinh tế Trung Quốc, co hẹp lại cán cân thanh toán, chẳng hạn, theo nghiên cứu
này nếu đồng CNY tăng giá 10% thì tăng trởng sẽ giảm 0,7%, xuất khẩu
giảm 7,8%, cán cân thanh toán với Mỹ sẽ giảm 4,2%
- David Cowen (2005), Tác động khu vực của tỷ giá hối đoái linh hoạt
hơn đối với Trung Quốc sử dụng mô hình phân tích thơng mại toàn cầu để
đánh giá tác động kép của đồng RBM linh hoạt đến xuất nhập khẩu của các
nớc châu á.

- Nghiên cứu của James McCormack (2005) Điều chỉnh NDT: hệ quả
đối với ASEAN phân tích những tác động của việc thay đổi tỷ giá NDT đối với
khu vực ASEAN. Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc nâng giá NDT sẽ có tác
động tích cực đối với việc cải thiện môi trờng hợp tác kinh tế khu vực, đặc
biệt là giữa ASEAN và Trung Quốc. Các nớc Đông Nam á có nhiều cơ hội
hơn trong việc mở rộng quy mô xuất khẩu vào Trung Quốc và các thị trờng
khác. Mặt khác, Trung Quốc có thể tận dựng cơ hội này để đẩy mạnh nhập
khẩu từ ASEAN, do đó có thể cải thiện cán cân thơng mại hai bên. Nghiên
cứu này cũng tập trung vào phân tích tác động của sự tăng giá NDT đối với
cạnh tranh thu hút đầu t Trung Quốc - ASEAN ở một số ngành.
- Jyoti Singh, PGDBM (2006), ảnh hởng của việc điều chỉnh tỷ giá
NDT, đánh giá ảnh hởng của việc Trung Quốc thả nổi tỷ giá đến xuất nhập
khẩu và đầu t của Trung Quốc.

4
- Morris Goldstein, Institute for International Economics (2006), Chế
độ tỷ giá hối đoái của Trung Quốc, đánh giá ảnh hởng của việc Trung Quốc
nâng giá NDT đến quan hệ thơng mại Hoa Kỳ - Trung Quốc.
- Tim Annett và David A. Gaffen (2006), Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá
NDT, đánh giá ảnh hởng của việc Trung Quốc thả nổi tỷ giá NDT tới lãi
suất, lạm phát của Hoa Kỳ cũng nh quan hệ thơng mại Hoa Kỳ - Trung
Quốc.
ở Việt Nam trong thời gian qua cũng đã có một số nghiên cứu về ảnh
hởng của việc Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá đến kinh tế Việt Nam nh:
- Nghiên cứu của Châu Văn Thành (2005) Toàn cầu hoá và tỷ giá hối
đoái, phân tích những kịch bản của việc thay đổi tỷ giá NDT. Theo tác giả,
NDT lên giá đột ngột trong điều kiện hiện nay sẽ không có lợi cho kinh tế toàn
cầu cũng nh các nớc lớn nh Trung Quốc, EU, Mỹ và Nhật Bản. Đặc biệt
nếu Trung Quốc không kiểm soát chặt chẽ tỷ giá NDT thì nguy cơ có thể xảy
ra khủng hoảng tài chính nh đã từng xảy ra ở châu á trong những năm 1997-
1999.
- Một phân tích tóm lợc của Lê Xuân Nghĩa (2005), cho thấy việc NDT
lên giá sẽ có lợi cho việc cải thiện cán cân thơng mại Việt Nam - Trung Quốc
nhng mức độ không lớn. Việt Nam cũng có thêm lợi thế tuy không nhiều
trong thu hút đầu t nớc ngoài. Phân tích này cũng cho thấy là sự kiện vừa rồi
không có ảnh hởng đáng kể đến hệ thống tài chính - tiền tệ Việt Nam và do
đó sẽ không dẫn đến việc điều chỉnh các định hớng chiến lợc về tài chính
tiền tệ của Việt Nam.
- Theo phân tích của Huỳnh Thế Du (2005), khi tỉ giá đợc điều chỉnh
theo hớng tăng giá trị NDT, các nớc cạnh tranh xuất khẩu với Trung Quốc
và các nớc nhập khẩu vào Trung Quốc đều có thêm cơ hội mở rộng thị phần.
Đối với Việt Nam, việc thả nổi NDT làm cho sức cạnh tranh của hàng Trung
Quốc giảm đi ở thị trờng thứ ba và hàng Việt Nam xuất khẩu sang Trung
Quốc cũng sẽ thuận lợi hơn. Quan hệ thơng mại Việt Nam - Trung Quốc
cũng thay đổi theo hớng có lợi hơn cho Việt Nam.
- Theo phân tích của Đinh Trọng Thịnh (2005) Dự báo tác động của
việc Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá đến kinh tế Việt Nam, khi NDT lên giá,
khả năng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trờng Trung Quốc cũng nh sang
thị trờng các nớc thứ ba có thể đợc cải thiện, khả năng thu hút đầu t nớc
ngoài từ Trung Quốc cũng nh từ các nớc khác cũng sẽ có những thay đổi

5
theo chiều hớng tích cực. Tuy nhiên, với mức độ tăng giá của NDT nh thời
gian qua, tác động này về cơ bản là không lớn.
- Nghiên cứu của PGS.TS Lu Ngọc Trịnh (2005) Việc tăng giá NDT:
khả năng và tác động phân tích các tác động của việc nâng giá NDT tới nền
kinh tế Trung Quốc và những ảnh hởng đến xuất nhập khẩu và thu hút đầu t
của Việt Nam.
Còn có thể kể ra một số nghiên cứu khác về việc NDT tăng giá. Tuy
nhiên vì thời gian từ khi Trung Quốc thay đổi tỷ giá đến nay là quá ngắn và
chính sách tỷ giá của Trung Quốc vẫn là một ẩn số đối với thế giới, cho nên
cha có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này, phần lớn các nghiên cứu
đợc trình bày dới dạng các bài báo, trả lời phỏng vấn. Mặt khác những tác
động hiện tại của việc thay đổi tỷ giá cha rõ nét và do đó nhiều nhận định về
tác động còn trái ngợc nhau. Cha có nghiên cứu chuyên sâu nào về tác động
của việc điều chỉnh tỷ giá NDT đến kinh tế Việt Nam nói chung và xuất nhập
khẩu nói riêng. Các nghiên cứu mới dừng lại ở những nhận định khái quát về
tác động của tỷ giá NDT đến xuất khẩu của Việt Nam nói chung, cha đi sâu
vào phân tích tác động của nó đối với những nhóm hàng cụ thể trong khi tác
động đối với các nhóm hàng xuất khẩu là hoàn toàn khác nhau. Chẳng hạn,
những nhóm hàng xuất khẩu phụ thuộc đầu vào nhập khẩu sẽ khác nhóm hàng
sử dụng nguyên liệu trong nớc, các nhóm hàng nông sản sẽ ảnh hởng khác
với nhóm hàng công nghiệp
Từ những lý do cơ bản nêu trên, việc nghiên cứu tác động của việc điều
chỉnh tỷ giá hối đoái NDT đến các vấn đề kinh tế nói chung và xuất khẩu nói
riêng của Việt Nam là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, do tính phức tạp của vấn đề
và tác động đa chiều của công cụ tỷ giá tới nền kinh tế nói chung và xuất nhập
khẩu nói riêng, trong phạm vi của đề tài này, chúng tôi chủ yếu tập trung vào
nghiên cứu chính sách điều chỉnh tỷ giá NDT của Trung Quốc và ảnh hởng
của nó tới hoạt động xuất khẩu Việt Nam. Cụ thể là nghiên cứu động thái của
NDT và tác động của nó đối với xuất khẩu của Việt Nam: tác động trong ngắn
hạn và dài hạn, tác động đối với các nhóm hàng xuất khẩu khác nhau ở các thị
trờng khác nhau và một số các yếu tố tác động đến xuất khẩu khi tỷ giá
thay đổi nh đối với đầu vào nhập khẩu, thu hút đầu t nớc ngoài. Đề tài sẽ
không đi sâu phân tích các yếu tố khác nh lãi suất, dự trữ ngoại hối
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là:
- Làm rõ vai trò của tỷ giá và việc điều chỉnh tỷ giá NDT đối với thơng
mại quốc tế;

6
- Dự báo những xu hớng điều chỉnh tỷ giá NDT trong thời gian tới và
tác động đối với hoạt động xuất khẩu của Việt Nam;
- Đề xuất các biện pháp nhằm tận dụng cơ hội và đối phó với những tác
động tiêu cực của việc điều chỉnh tỷ giá NDT đối với hoạt động xuất khẩu của
Việt Nam.
Phơng pháp nghiên cứu
- Tổng hợp nghiên cứu trong và ngoài nớc liên quan đến chủ đề nghiên
cứu để kế thừa những kết quả nghiên cứu trớc đây;
- Thu thập số liệu theo các mốc thời gian về xuất khẩu, nhập khẩu của
Việt Nam, Trung Quốc và một số đối tác thơng mại khác; các tài liệu xuất
bản, hội thảo trong nớc và quốc tế
- Khảo sát chính sách tỷ giá hối đoái của Trung Quốc và Việt Nam, kinh
nghiệm quốc tế trong điều chỉnh và đối phó với thay đổi tỷ giá;
- Phơng pháp phân tích, so sánh, tổng hợp để chỉ ra những tác động của
việc thay đổi tỷ giá đối với xuất khẩu và các lĩnh vực có liên quan đến xuất
khẩu;
- Hội thảo trng cầu ý kiến chuyên gia.
Nội dung nghiên cứu:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và các phụ lục kèm theo, nội dung nghiên
cứu kết cấu thành 3 chơng nh sau:
Chơng 1: Vai trò của tỷ giá và tác động của việc điều chỉnh tỷ giá NDT
tới thơng mại quốc tế.
Chơng 2: Tác động của việc tăng giá NDT đối với xuất khẩu của Việt
Nam.
Chơng 3: Các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu khi NDT tăng giá.

7
Chơng 1
vai trò của tỷ giá và Tác động của việc điều
chỉnh tỷ giá ndt tới thơng mại quốc tế
1.1. Chính sách tỷ giá hối đoái và ảnh hởng của nó tới
hoạt động ngoại thơng
1.1.1. Vai trò của chính sách tỷ giá trong hoạt động ngoại thơng
- Khái niệm, bản chất của tỷ giá hối đoái
Tỷ giá hối đoái là giá cả của đơn vị tiền tệ nớc này thể hiện bằng số
lợng đơn vị tiền tệ nớc khác. Về bản chất, tỷ giá hối đoái là một loại giá cả
của đơn vị tiền tệ. Do đó, cũng giống nh các loại giá cả khác trong nền kinh
tế, tỷ giá đợc xác định bởi quan hệ cung cầu giữa nội tệ và ngoại tệ trên thị
trờng mà ở đó ngoại hối đợc trao đổi, mua và bán, qua đó tỷ giá hối đoái
đợc xác định và đợc gọi là thị trờng ngoại hối.
Trong phân tích ảnh hởng của tỷ giá lên hoạt động xuất nhập khẩu, một
số loại tỷ giá dới đây thờng đợc sử dụng: tỷ giá danh nghĩa song phơng, tỷ
giá thực song phơng, tỷ giá danh nghĩa đa biên, tỷ giá thực đa biên
1
.
Tỷ giá danh nghĩa song phơng là tỷ lệ trao đổi số tuyệt đối giữa hai
đồng tiền, là loại tỷ giá phổ biến đợc sử dụng hàng ngày trong các giao dịch
trên thị trờng ngoại hối. Nh vậy, tỷ giá danh nghĩa song phơng chính là giá
cả của một đồng tiền đợc biểu thị thông qua đồng tiền khác mà cha đề cập
đến tơng quan sức mua hàng hoá giữa chúng. Đối với mỗi quốc gia, khi tỷ giá
danh nghĩa thay đổi không nhất thiết phải đồng nghĩa với sự tăng hay giảm sức
cạnh tranh thơng mại quốc tế. Do đó, để đo sự thay đổi trong sức cạnh tranh
thơng mại quốc tế, ngời ta sử dụng khái niệm tỷ giá thực.
Tỷ giá thực song phơng là tỷ giá đợc xác định trên cơ sở tỷ giá danh
nghĩa đã đợc điều chỉnh bởi tỷ lệ lạm phát ở trong nớc và ở nớc ngoài, do
đó, nó phản ánh tơng quan sức mua giữa nội tệ và ngoại tệ. Trong thực tế để
theo dõi và phân tích sự biến động của tỷ giá thực, ngời ta sử dụng công thức
tỷ giá thực dạng chỉ số nh sau:

i
i
iRi
CPI
CPI
eE
*
.=



1
Tỷ giá thực và tác động của nó đến cán cân thơng mại, PGS. TS Nguyễn Văn Tiến,
Học viện Ngân hàng

Xem chi tiết: Phân tích tác động của việc TQ điều chỉnh tỷ giá nhân dân tệ đối với hđxk của VN .pdf