GIAO_AN_SINH_9_CA_NAM

LINK DOWNLOAD MIỄN PHÍ TÀI LIỆU "GIAO_AN_SINH_9_CA_NAM": http://123doc.vn/document/570707-giao-an-sinh-9-ca-nam.htm

Giáo án sinh 9
Tiết 2
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Bài 2: lai một cặp tính trạng
A. Mục tiêu.
- Học sinh trình bày và phân tích đợc thí nghiệm lai một cặp tính trạng của
Menđen.
- Hiểu và ghi nhớ các khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp.
- Hiểu và phát biểu đợc nội dung quy luật phân li.
- Giải thích đợc kết quả thí nghiệm theo quan điểm của Menđen.
- Rèn kĩ năng phân tích số liệu và kênh hình.
B. Chuẩn bị.
- Tranh phóng to hình 2.1; 2.2; 2.3 SGK.
C. hoạt động dạy - học.
1. ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Trình bày nội dung cơ bản của phơng pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen?
3. Bài học
VB: Bằng phân tích thế hệ lai, Menđen rút ra các quy luật di truyền, đó là
quy luật gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài hôm nay.
1. Khi cho lai hai cây đậu hoa đỏ với nhau, F
1
thu đợc 100% hoa đỏ. Khi
cho các cây đậu F
1
tự thụ phấn, F
2
có cả hoa đỏ và hoa trắng. Cây đậu hoa dỏ ban
đầu (P) có thuộc giống thuần chủng hay không? Vì sao?
2. Trong các cặp tính trạng sau, cặp nào không phải là cặp tính trạng tơng
phản:
a. Hạt trơn nhăn c. Hoa đỏ hoa vàng
b. Thân thấp thân cao d. Hoạt vàng hạt lục.
( Đáp án: c)
Hoạt động 1: Thí nghiệm của Menđen
Mục tiêu: Học sinh hiểu và trình bày đợc thí nghiệm lai một cặp tính trạng của
Menđen, phát biểu đợc nội dung quy luật phân li.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV hớng dẫn HS quan sát tranh H 2.1
và giới thiệu sự tự thụ phấn nhân tạo
trên hoa đậu Hà Lan.
- GV giới thiệu kết quả thí nghiệm ở
- HS quan sát tranh, theo dõi và ghi nhớ
cách tiến hành.
5
Giáo án sinh 9
bảng 2 đồng thời phân tích khái niệm
kiểu hình, tính trạng trội, lặn.
- Yêu cầu HS: Xem bảng 2 và điền tỉ lệ
các loại kiểu hình ở F
2
vào ô trống.
- Nhận xét tỉ lệ kiểu hinìh ở F
1
; F
2
?
- GV nhấn mạnh về sự thay đổi giống
làm bố và làm mẹ thì kết quả phép lai
vẫn không thay đổi.
- Yêu cầu HS làm bài tập điền từ SGK
trang 9.
- Yêu cầu HS đọc lại nội dung bài tập
sau khi đã điền.
- Ghi nhớ khái niệm.
- Phân tích bảng số liệu, thảo luận
nhóm và nêu đợc:
+ Kiểu hình F
1
: đồng tính về tính trạng
trội.
+ F
2
: 3 trội: 1 lặn
- Lựa chọn cụm từ điền vào chỗ trống:
1. đồng tính
2. 3 trội: 1 lặn
- 1, 2 HS đọc.
Kết luận:
a. Thí nghiệm:
- Lai 2 giống đậu Hà Lan khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tơng phản
VD: P: Hoa đỏ x Hoa trắng
F
1
: Hoa đỏ
F
2
: 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng
b. Các khái niệm:
- Kiểu hình là tổ hợp các tính trạng của cơ thể.
- Tính trạng trội là tính trạng biểu hiện ở F
1
.
- Tính trạng lặn là tính trạng đến F
2
mới đợc biểu hiện.
c. Kết quả thí nghiệm Kết luận:
Khi lai hai cơ thể bô smẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tơng
phản thì F
1
đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, F
2
có sự phân li theo tỉ lệ
trung bình 3 trội: 1 lặn.
Hoạt động 2: Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
Mục tiêu: HS giải thích đợc kết quả thí nghiệm theo quan niệm của Menđen.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV giải thích quan niệm đơng thời và
quan niệm của Menđen đồng thời sử
dụng H 2.3 để giải thích.
- HS ghi nhớ kiến thức, quan sát H 2.3
+ Nhân tố di truyền A quy định tính
trạng trội (hoa đỏ).
+ Nhân tố di truyền a quy định tính
trạng trội (hoa trắng).
+ Trong tế bào sinh dỡng, nhân tố di
truyền tồn tại thành từng cặp: Cây hoa
6
Giáo án sinh 9
- Do đâu tất cả các cây F
1
đều cho hoa
đỏ?
- Yêu cầu HS:
- Hãy quan sát H 2.3 và cho biết: tỉ lệ
các loại giao tử ở F
1
và tỉ lệ các loại
hợp tử F
2
?
- Tại sao F
2
lại có tỉ lệ 3 hoa đỏ: 1 hoa
trắng?
- GV nêu rõ: khi F
1
hình thành giao tử,
mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố
di truyền phân li về 1 giao tử và giữ
nguyên bản chất của P mà không hoà
lẫn vào nhau nên F
2
tạo ra:
1AA:2Aa: 1aa
trong đó AA và Aa cho kiểu hình hoa
đỏ, còn aa cho kiểu hình hoa trắng.
- Hãy phát biểu nội dung quy luật
phân li trong quá trình phát sinh giao
tử?
đỏ thuần chủng cặp nhân tố di truyền là
AA, cây hoa trắng thuần chủng cặp
nhân tố di truyền là aa.
- Trong quá trình phát sinh giao tử:
+ Cây hoa đỏ thuần chủng cho 1 loại
giao tử: a
+ Cây hoa trắng thuần chủng cho 1 loại
giao tử là a.
- ở F
1
nhân tố di truyền A át a nên tính
trạng A đợc biểu hiện.
- Quan sát H 2.3 thảo luận nhóm xác
định đợc:
GF
1
: 1A: 1a
+ Tỉ lệ hợp tử F
2
1AA: 2Aa: 1aa
+ Vì hợp tử Aa biểu hiện kiểu hình
giống AA.
Kết luận:
Theo Menđen:
- Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định (sau này gọi là gen).
- Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di
truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất
nh ở cơ thể P thuần chủng.
- Trong quá trình thụ tinh, các nhân tố di truyền tổ hợp lại trong hợp tử thành từng
cặp tơng ứng và quy định kiểu hình của cơ thể.
=> Sự phân li và tổ hợp của cặp nhân tố di truyền (gen) quy định cặp tính trạng
thông qua quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh chính là cơ chế di truyền các tính
trạng.
7
Giáo án sinh 9
- Nội dung quy luật phân li: trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di
truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất nh ở cơ thể thuần chủng của
P.
4. Củng cố
- Trình bày thí nghiệm lai một cặp tính trạng và giải thích kết quả thí nghiệm của
Menđen?
- Phân biệt tính trạng trội, tính trạng lặn và cho VD minh hoạ.
5. Hớng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Làm bài tập 4 (GV hớng dẫn cách quy ớc gen và viết sơ đồ lai)
Vì F
1
toàn là cá kiếm mắt đen nên tính trạng màu mắt đen là trội so với tính trạng
mắt đỏ.
Quy ớc gen A quy định mắt đen
Quy ớc gen a quy định mắt đỏ
Cá mắt đen thuần chủng có kiểu gen AA
Cá mắt đỏ thuần chủng có kiểu gen aa
Sơ đồ lai:
P: Cá mắt đen x Cá mắt đỏ
AA aa
GP: A a
F
1
: Aa (mắt đen) x Aa (mắt đen)
GF
1
: 1A: 1a 1A: 1a
F
2
: 1AA: 2Aa: 1aa (3 cá mắt đen: 1 cá mắt đỏ).
8
Giáo án sinh 9
Tuần 2
Tiết 3
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Bài 3: lai một cặp tính trạng (tiếp)
A. Mục tiêu.
- Học sinh hiểu và trình bày đợc nội dung, mục đích và ứng dụng của các phép lai
phân tích.
- Hiểu và giải thích đợc vì sao quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những điều
kiện nhất định.
- Nêu đợc ý nghĩa của quy luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất.
- Hiểu và phân biệt đợc sự di truyền trội không hoàn toàn (di truyền trung gian)
với di truyền trội hoàn toàn.
- Phát triển t duy lí luận nh phân tích, so sánh, luyện viết sơ đồ lai.
B. Chuẩn bị.
- Tranh phóng to hình 3 SGK.
- Bảng phụ ghi bài tập trắc nghiệm.
C. hoạt động dạy - học.
1. ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Phát biểu nội dung quy luật phân li? Menđen giải thích kết quả thí nghiệm trên
đậu Hà Lan nh thế nào? (sơ đồ)
- Giải bài tập 4 SGK.
3. Bài học
Hoạt động 1: Lai phân tích
Mục tiêu: Học sinh trình bày đợc nội dung, mục đích và ứng dụng của phép lai
phân tích.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Nêu tỉ lệ các loại hợp tử ở F
2
trong
thí nghiệm của Menđen?
- Từ kết quả trên GV phân tích các khái
niệm: kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị
hợp.
- Hãy xác định kết quả của những phép
lai sau:
- 1 HS nêu: hợp tử F
2
có tỉ lệ:
1AA: 2Aa: 1aa
- HS ghi nhớ khái niệm.
- Các nhóm thảo luận , viết sơ đồ lai,
nêu kết quả của từng trờng hợp.
9
Giáo án sinh 9
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
AA aa
P: Hoa đỏ x Hoa trắng
Aa aa
- Kết quả lai nh thế nào thì ta có thể
kết luận đậu hoa đỏ P thuần chủng
hay không thuần chủng?
- Điền từ thích hợp vào ô trống (SGK
trang 11)
- Khái niệm lai phân tích?
- GV nêu; mục đích của phép lai phân
tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể
mang tính trạng trội.
- Đại diện 2 nhóm lên bảng viết sơ đồ
lai.
- Các nhóm khác hoàn thiện đáp án.
- HS dựa vào sơ đồ lai để trả lời.
1- Trội; 2- Kiểu gen; 3- Lặn; 4- Đồng
hợp trội; 5- Dị hợp
- 1 HS đọc lại khái niệm lai phân tích.
Kết luận:
1. Một số khái niệm:
- Kiểu gen là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào cơ thể.
- Thể đồng hợp có kiểu gen chứa cặp gen tơng ứng giống nhau (AA, aa).
- Thể dị hợp có kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen tơng ứng khác nhau (Aa).
2. Lai phân tích:
- là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể
mang tính trạng lặn.
+ Nếu kết quả phép lai đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen
đồng hợp.
+ Nếu kết quả phép lai phân tính theo tỉ lệ 1:1 thì cá thể mang tính trạng
trội có kiểu gen dị hợp.
Hoạt động 2: ý nghĩa của tơng quan trội lặn
Mục tiêu: HS nêu đợc vai trò của quy luật phân ly đối với sản xuất.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thồn tin
SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:
- Nêu tơng quan trội lặn trong tự
nhiên?
- Xác định tính trạng trội, tính trạng
lặn nhằm mục đích gì? Dựa vào đâu?
- Việc xác định độ thuần chủng của
- HS thu nhận và xử lý thông tin.
- Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm
khác nhận xét, bổ sung.
10
Giáo án sinh 9
giống có ý nghĩa gì trong sản xuất?
- Muốn xác định độ thuần chủng của
giống cần thực hiện phép lai nào?
- HS xác định đợc cần sử dụng phép lai
phân tích và nêu nội dung phơng pháp
hoặc ở cây trồng thì cho tự thụ phấn.
Kết luận:
- Tơng quan trội, lặn là hiện tợng phổ biến ở giới sinh vật.
- Tính trạng trội thờng là tính trạng tốt vì vậy trong chọn giống phát hiện tính
trạng trội để tập hợp các gen trội quý vào 1 kiểu gen, tạo giống có ý nghĩa kinh tế.
- Trong chọn giống, để tránh sự phân li tính trạng, xuất hiện tính trạng xấu phải
kiểm tra độ thuần chủng của giống.
Hoạt động 3: Trội không hoàn toàn
Mục tiêu: HS phân biệt đợc hiện tợng di truyền trội không hoàn toàn với trội lặn
hoàn toàn.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS quan sát H 3, nghiên
cứu thông tin SGK hoàn thành bảng GV
đã phát.
- HS tự thu nhận thông tin, kết hợp với
quan sát hình, trao đổi nhóm và hoàn
thành bảng.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm
khác nhận xét, bổ sung.
Đặc điểm Trội không hoàn toàn Thí nghiệm của Menđen
Kiểu hình ở F
1
- Tính trạng trung gian - Tính trạng trội
Kiểu hình ở F
2
1 trội: 2 trung gian: 1 lặn 3 trội: 1 lặn
- GV yêu cầu HS làm bài tập điền từ SGK.
- Cho 1 HS đọc kết quả, nhận xét:
- ? Thế nào là trội không hoàn toàn?
- HS điền đợc cụm từ :
1- Tính trạng trung gian
2- 1: 2: 1
Kết luận:
- Trội không hoàn toàn là hiện tợng di truyền trong đó kiểu hình cơ thể lai F
1
biểu
hiện tính trạng trung gian giữa cơ thể bố và mẹ, còn F
2
có tỉ lệ kiểu hình là 1: 2: 1.
4. Củng cố
Khoanh tròn vào chữ cái các ý trả lời đúng:
1. Khi cho cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai phân tích. Kết quả sẽ là:
a. Toàn quả vàng c. 1 quả đỏ: 1 quả vàng
b. Toàn quả đỏ d. 3 quả đỏ: 1 quả vàng
2. ở đậu Hà Lan, gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp. Cho lai cây
thân cao với cây thân thấp F
1
thu đợc 51% cây thân cao, 49% cây thân thấp. Kiểu
gen của phép lai trên là:
11
Giáo án sinh 9
a. P: AA x aa c. P: Aa x Aa
b. P: Aa x AA d. P: aa x aa
3. Trờng hợp trội không hoàn toàn, phép lai nào cho tỉ lệ 1:1
a. Aa x Aa c. Aa x aa
b. Aa x AA d. aa x aa
5. Hớng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Làm bài tập 3, 4 vào vở.
- Kẻ sẵn bảng 4 vào vở bài tập.
12
Giáo án sinh 9
Tiết 4
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Bài 4: lai hai cặp tính trạng
A. Mục tiêu.
- Học sinh mô tả đợc thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen.
- Biết phân tích kết quả thí nghiệm lai 2 cặp tính trạng của Menđen.
- Hiểu và phát biểu đợc nội dung quy luật phân li độc lập của Menđen.
- Giải thích đợc khái niệm biến dị tổ hợp.
- Rèn kĩ năng phân tích kết quả thí nghiệm.
B. Chuẩn bị.
- Tranh phóng to hình 4 SGK.
- Bảng phụ ghi nội dung bảng 4.
C. hoạt động dạy - học.
1. ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Muốn xác định đợc kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội cần làm gì?
- Tơng quan trội lặn có ý nghĩa gì trong thực tiễn sản xuất ?
- Kiểm tra bài tập 3, 4 SGK.
3. Bài học
Hoạt động 1: Thí nghiệm của Menđen
Mục tiêu: Học sinh:
- Trình bày đợc thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen.
- Biết phân tích kết quả thí nghiệm từ đó phát triển thành quy luật phân li
độc lập.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS quan sát hình 4 SGk,
nghiên cứu thông tin và trình bày thí
nghiệm của Menđen.
- Từ kết quả, GV yêu cầu HS hoàn
thành bảng 4 Trang 15.
(Khi làm cột 3 GV có thể gợi ý cho HS
coi 32 là 1 phần để tính tỉ lệ các phần
còn lại).
- GV treo bảng phụ gọi HS lên điền,
- HS quan sát tranh nêu đợc thí nghệm.
- Hoạt động nhóm để hoàn thành bảng.
- Đại diện nhóm lên bảng điền.
13
Giáo án sinh 9
GV chốt lại kiến thức.
Kiểu hình F
2
Số hạt Tỉ lệ kiểu hình F
2
Tỉ lệ từng cặp tính trạng ở F
2
Vàng, trơn
Vàng, nhăn
Xanh, trơn
Xanh, nhăn
315
101
108
32
9
3
3
1
Vàng 315+101 416 3
Xanh 108+32 140 1
Trơn 315+108 423 3
Nhăn 101+32 133 1
- GV phân tích cho HS thấy rõ tỉ lệ của
từng cặp tính trạng có mối tơng quan
với tỉ lệ kiểu hình ở F
2
cụ thể nh SGK.
- GV cho HS làm bài tập điền từ vào
chỗ trống Trang 15 SGK.
- Yêu cầu HS đọc kết quả bài tập, rút ra
kết luận.
- Căn cứ vào đâu Menđen cho rằng
các tính trạng màu sắc và hình dạng
hạt đậu di truyền độc lập?
- HS ghi nhớ kiến thức
9 vàng, trơn: 3 vàng, nhăn: 3 xanh, trơn:
1 xanh, nhăn
= (3 vàng: 1 xanh)(3 trơn: 1 nhăn)
- HS vận dụng kiến thức ở mục 1 điền
đựoc cụm từ tích tỉ lệ.
- 1 HS đọc lại nội dung SGK.
- HS nêu đợc: căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình
ở F
2
bằng tích tỉ lệ của các tính trạng
hợp thành nó.
Kết luận:
1. Thí nghiệm:
- Lai bố mẹ khác nhau về hai cặp tính trạng thuần chủng tơng phản.
P: Vàng, trơn x Xanh, nhăn
F
1
: Vàng, trơn
Cho F
1
tự thụ phấn
F
2
: cho 4 loại kiểu hình.
Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F
2
:
9 vàng, trơn
3 vàng, nhăn
3 xanh, trơn
1 xanh, nhăn.
=. Tỉ lệ kiểu hình ở F
2
bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó => các cặp
tính trạng di truyền độc lập với nhau.
2. Kết luận SGK.
Hoạt động 2: Biến dị tổ hợp
Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm và ý nghĩa của biến dị tổ hợp.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS nhớ lại kết quả thí
nghiệm ở F
2
và trả lời câu hỏi:
- F
2
có những kiểu hình nào khác với
- HS nêu đợc; 2 kiểu hình khác bố mẹ là
vàng, nhăn và xanh, trơn. (chiếm 6/16).
14
=
= =
=
= =